Toestemming om te wonen: balanceren tussen eigendomsrecht en woonrecht

Publieke toestemming voor huisvesting

Op 21 juni stemde de Tweede Kamer tegen de eis van een huisvestingsvergunning voor lage en middeninkomens die een bestaande woning onder de 355.000 euro willen kopen. Het argument voor dit publieke toestemmingsvereiste was om een eerlijke verdeling van betaalbare woningen te waarborgen, vooral voor beroepsgroepen zoals docenten, agenten en schrijvers.

Private eigendomsrechten vs. sociale grondrechten

De discussie draaide vooral om hoe dit publieke toestemmingsvereiste zich verhoudt tot het private eigendomsrecht van particuliere verkopers. Er werd echter weinig aandacht besteed aan het recht op vrije vestiging en het grondwettelijke woonrecht, dat stelt dat ‘bevordering van voldoende woongelegenheid een taak van de overheid is’. Dit is een sociaal grondrecht, bedoeld voor actieve overheidsinterventie.

Internationale verdragen en fundamentele rechten

Hoewel dit artikel intentioneel is en directe beroepen bij de rechter niet mogelijk maakt, kunnen internationale verdragen wel een rol spelen. Verdragen zoals het Europees Sociaal Handvest, het Internationaal Verdrag inzake Economische, Sociale en Culturele Rechten en het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens bevatten fundamentele rechten die het recht op huisvesting kunnen ondersteunen.

Het dreigende tij van concrete actie

Het lijkt een kwestie van tijd voordat een georganiseerde groep woningzoekenden, met een beroep op deze verdragen en het groepsactierecht (art. 3:305a BW), concrete maatregelen van de overheid zal afdwingen. Dit zou kunnen leiden tot een feitelijk recht op passende huisvesting, inclusief relatie met inkomen, en kan mogelijk het alomvattende eigendomsrecht beperken. Het Urgenda-vonnis geeft al een voorproefje van dergelijke juridische stappen.

Een delicaat evenwicht

Het debat rond toestemming voor wonen illustreert de delicate balans tussen private eigendomsrechten en sociale grondrechten. Internationale verdragen kunnen als hefboom dienen om actieve overheidsbemoeienis met huisvesting te bevorderen. In de nabije toekomst zou dit kunnen resulteren in meer specifieke wetgeving die het recht op passende huisvesting waarborgt en daarmee het eigendomsrecht enigszins kan beperken.

Bron: cobouw.nl