Aardwarmte als duurzame energiebron

28 juni 2019

Aardwarmte of geothermie is een belangrijke mogelijkheid als het gaat om duurzame energiewinning. Het wordt veelvuldig ingezet bij het verwarmen van kassen, waardoor tuinders veel minder gas verbruiken. In Middenmeer wordt het kassengebied, dat circa 400 hectare groot is, gedeeltelijk door geothermie verwarmd, waardoor een kwart minder gas verbruikt wordt. Via een buis wordt zout water van zo’n 80 graden Celsius van twee kilometer diepte naar boven gepompt. Het afgekoelde water gaat vervolgens onder druk via een andere buis weer terug de grond in.

Groeiproces

Om deze aardwarmte te winnen, staan in Middenmeer drie productie- en injectieputten. Per tweetal worden ze een doublet genoemd. Geothermie wordt nu nog vooral ingezet in de tuinbouw. De ruim 20 doubletten die Nederland telt, zijn vooral aangelegd, omdat tuinders graag deze stap wilden maken. Dat is dus ook in Middenmeer het geval. Hoewel het systeem al 5 jaar naar tevredenheid wordt gebruikt, benadrukt de lokale netwerkbeheerder dat het inzetten van geothermie nog volop in ontwikkeling is. De winning is complex en corrosie door zout water moet voorkomen worden.

Meer warmtenetwerken nodig

Ook de overheid ziet het aantal doubletten graag uitbreiden. Woningen zouden veel meer gebruik kunnen maken van aardwarmte. In 2050 mogen bij het opwekken van energie geen broeikasgassen meer vrijkomen. Zonne-energie en windenergie zijn dan niet toereikend om aan de energiebehoefte te voldoen, dus biedt geothermie mogelijkheden. Het gebruik van aardwarmte op grote schaal is echter alleen mogelijk als er veel meer warmtenetwerken komen en het gebruik van gas verder teruggedrongen wordt. Hier valt nog behoorlijk wat winst te halen.

Energieke ambitie

Het Platform Geothermie brengt alle belanghebbenden die zich inzetten voor de levering van aardwarmte bijeen. Het gaat hierbij om partijen die produceren en aanleveren, afnemen of politiek betrokken zijn. Het doel is om het aantal doubletten in 2025 verdriedubbeld te hebben. In 2050 zouden er zelfs 700 putten beschikbaar moeten zijn. De helft van de woningen maakt dan gebruik van het warmtenetwerk, waarbij de helft van de nodige warmte uit aardwarmte afkomstig is. Hierbij is de steun van de politiek voor het aanleggen van meer warmtenetten broodnodig.

Politieke steun

Om het gebruik van aardwarmte vooruit te helpen, zet VVD-minister Eric Wiebes van Economische Zaken en Klimaat Energie Bedrijf Nederland (EBN) in. Dit staatsbedrijf volgt alle olie- en gasboringen in Nederland en is bij veel daarvan ook financieel betrokken. Na het aanpassen van de mijnbouwwet volgend jaar, zal EBN waarschijnlijk ook mengen bij boringen naar warm water. Hoe concreet die betrokkenheid zal zijn, wordt nog nader ingevuld. De komende vijf jaar kan EBN dankzij minister Wiebes 50 miljoen euro inzetten bij projecten waaraan het bedrijf wil deelnemen.

Aandacht voor de ondergrond

Om de mogelijkheden voor aardwarmte verder te kunnen benutten, is kennis van de bodem nodig. EBN zorgt dat provincies, gemeenten en bedrijven de benodigde informatie krijgen om gericht plannen kunnen maken. Zo wordt duidelijk of er winbaar water in de bodem is en wat het risico van de boringen is. Angst voor aardbevingen is bij warmwaterboringen niet nodig. De winning is erg lokaal en door het teruggaan van het water in de bodem, is er een totaal andere werking dan bij de grootschalige gasboringen in Groningen. Staatstoezicht op de Mijnen is toezichthouder bij alle boringen in Nederland en houdt de veiligheid nauwlettend in het oog.

Bron: NRC.next