In steeds meer winkelstraten verandert het straatbeeld

In steeds meer winkelstraten staan winkels leeg. De sluiting van fysieke winkels zet nog steeds door. De oorzaak is duidelijk: er wordt veel meer online gekocht. Dat betekent overigens niet dat er veel winkels langdurig leeg staan. Veel panden krijgen een andere bestemming. De leegstand daalde daardoor zelfs landelijk. Winkelstraten werden daardoor kleiner. In 2022 verdwenen ruim 3.700 winkels.

6% leegstand

Onderzoeksbureau Locater geeft jaarlijks een update van winkels in Nederland. Eind 2022 stond 6% van die panden leeg. In 2020 bedroeg de leegstand 7,5%. De sluiting van fysieke winkels liep hard op toen Nederland geconfronteerd werd met meerdere lockdowns als gevolg van de uitbraak van corona. Daardoor was de leegstand van winkelpanden ook in 2021 nog hoog, namelijk 6,7%. Ondanks de daling van het percentage leegstand verandert het beeld in de winkelstraten in rap tempo. De afgelopen jaren verdween een aantal grote ketens door faillissement. Dat leverde ‘gapende gaten’ op in de winkelstraten. Het aantal winkelpanden slonk niet alleen omdat leegstaande panden werden omgebouwd. Ook enkele duizenden bestaande winkels sloten hun deuren.

Daling aantal winkels al langer gaande

De daling van het aantal fysieke winkels in Nederland is al langer gaande dan sinds de coronacrisis. Al sinds 2013 daalt het aantal winkels substantieel. Ondanks dat sommige online ketens besluiten om ook fysieke winkels te openen, zoals Coolblue. Gemeenten kiezen daarom voor concentratie van winkels. Zaken die aan de randen van het centrum zitten worden met zachte dwang verzocht te verkassen naar de winkelstraten die nog wel veel bezoekers trekken. De leegkomende panden kunnen vervolgens een andere bestemming krijgen zoals kantoor of woningen. Per saldo werden in 2022 ruim 8.500 winkelpanden gesloopt of omgebouwd. Dat houdt in dat er ook ruim 4.000 nieuwe locaties bij kwamen. Maar die zijn dan gevestigd in straten die de gemeente beter geschikt vindt.

Leegstand niet overal hetzelfde

Het percentage leegstaande winkels is niet overal gelijk. Vooral middelgrote steden met 200 tot 400 winkels, hebben het moeilijk. Dat was al zo vóór corona. Middelgrote steden zijn minder aantrekkelijk voor bezoekers van buiten de eigen stad of dorp. Winkelend publiek verkiest dan toch een ‘grote stad’ met een compleet aanbod.

Bezorgdheid over winkelvastgoed blijft

De bezorgdheid over het winkelaanbod in steden en dorpen blijft. NVM, de belangenvereniging van makelaars pessimistisch over winkelvastgoed. Veel winkeliers zijn door de fors gestegen kosten genoodzaakt om te stoppen. De huurprijs voor winkelpanden liep in 2022 fors op. Veel vastgoedverhuurders hanteren hiervoor het inflatiecijfer en dat was torenhoog. Daar komt bij de kosten voor energie enorm zijn opgelopen. Voor veel ondernemers is de winkel daarmee niet meer rendabel. Economen voorzien een recessie. Ook dat is geen goed nieuws voor winkels. De NVM waarschuwt dan ook dat de sluiting van fysieke winkels nog geen halt wordt toegeroepen.

Bron: NRC