Een zelfsturende organisatie: zelfstandigheid of chaos?

Steeds meer bedrijven en instellingen zien het belang van een zelfsturende organisatie ofwel een moderner besturingsmodel. Door te kiezen voor meer zelfsturing is er minder bureaucratie en ervaren werknemers meer plezier in hun werk. Het digitale tijdperk vraagt in toenemende mate om flexibele organisaties. Vandaar dat organisatieadviseurs tot over hun oren in het werk zitten. Het thema zelfsturing is niet nieuw, maar is al jarenlang een populair onderwerp. Organisaties laten de hiërarchische structuur los en vormen cirkels, oftewel teams, van ongeveer tien mensen. De teams verdelen onderling de taken en verantwoordelijkheden. Deze verschillende ‘rollen’ zorgen dat teams zelfstandig keuzes kunnen maken zonder toestemming van het management.

Stuurloos

Niet alle bedrijven en organisaties bemerken de voordelen van zelfsturing. Het nieuwe besturingsmodel kan ook als chaotisch worden ervaren. Daarom wordt er soms weer teruggegrepen op de hiërarchische organisatievorm. Het werken zonder sturing van een leidinggevende kan twijfels en onzekerheden oproepen. Een middenweg kan de oplossing bieden. Hierbij vallen bepaalde taken wel onder een manager. Meestal wordt er ook gekozen voor een vorm van advies en begeleiding door een consultant. Die helpt de overgang naar zelfsturing soepeler te laten verlopen.

Veel vraag naar organisatieadviseurs

Het proces naar zelfstandige teams vindt plaats in allerlei beroepssectoren. In de zorg wordt dit zelfsturing genoemd. Bij de ict, overheid en dienstverlening gebruikt men de term ‘agile’, terwijl de industrie het woord ‘lean’ gebruikt. Nieuwe organisatievormen zijn populair en worden gebruikt door zo’n driekwart van de bedrijven in België en Nederland. De organisatieadviseurs varen er wel bij en zijn in tien jaar tijd in aantal verdubbeld. Inmiddels biedt de Nederlandse organisatieadviessector werk aan 160.000 mensen. De toename is gedeeltelijk te danken aan de bloeiende economie.

Digitalisering vraagt om flexibiliteit

Het zoeken naar nieuwe organisatievormen heeft vooral ook te maken met de digitalisering. De moderne informatietechnologie vraagt nu eenmaal meer dan een hiërarchie met afgebakende taken. Vernieuwing en snel reageren op een veranderende behoefte zijn belangrijker. Daar valt voor bedrijven winst te behalen ten opzichte van de concurrent. Deze mogelijkheden zijn vooral digitaal en hebben vaak te maken met slimme softwaretoepassingen. Flexibiliteit en snelheid zijn voorwaarden die nodig zijn om adequaat te kunnen reageren.

Sneller reageren

De zorgsector wil door zelfsturende teams een snellere en flexibele organisatie creëren. Omdat mensen ouder worden en steeds langer zelfstandig blijven wonen, is de zorgvraag veranderd. Een zelfsturende organisatie en dan specifiek teams zorgen voor een vermindering van de bureaucratie. Daarnaast wordt er meer gekeken vanuit het perspectief van de cliënt. Er kan sneller gereageerd worden op individuele wensen, omdat teams zelf beslissingen kunnen nemen. Voor medewerkers is de nieuwe manier van werken even wennen. Er zijn personeelsleden die liever via de traditionele structuur werken en daarom vertrekken. Over het algemeen wordt de vernieuwing in alle sectoren echter als positief ervaren.

Bron: NRC.next