Gemeentes moeten voorzichtig zijn met grond kopen

Gemeenten kopen steeds vaker zelf grond aan voor de nieuwbouw van huizen. Maar volgens Edwin Buitelaar, onderzoeker voor grondbeleid en de grondmarkt bij het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL), zorgt dit niet voor een hoger bouwtempo. En dat terwijl dat tempo juist zo belangrijk is vanwege het tekort aan woningen.

Te weinig nieuwe woningen

Er moeten dit jaar 75 duizend woningen bij komen om de woningnood wat minder groot te maken. Dit aantal wordt niet gehaald. Waarschijnlijk blijft het aantal nieuwe woningen steken bij 67 duizend. Dat de gemeentes zelf grond aankopen, heeft geen invloed op het tempo. Het is veel belangrijker dat er vergunningen afgegeven worden, dat er voldoende bouwmateriaal is, én dat er voldoende mensen zijn in de bouw.

Dit is waar het misgaat. Gemeentes geven juist minder vergunningen af dan voorheen en vanwege de grote vraag is er een tekort aan materiaal en mensen. Hier hebben gemeentes geen invloed op.

Financiële risico’s voor gemeentes

Gemeentes zien het als een kans om grond te kopen en deze door te verkopen aan projectontwikkelaars. Dit levert vaak winst op. Met deze winsten brengen ze bijvoorbeeld verbeteringen aan aan de infrastructuur.

Maar het blijft een risico. De markt kan instorten. Dan gaan gemeentes verlies lijden op deze aankopen. Dit is al veelvuldig gebeurd tijdens de laatste crisis. Bovendien lijkt het er volgens Buitelaar op dat we op dit moment op het hoogtepunt van de markt zitten. Als gemeentes nu nog grond gaan aankopen, zijn ze eigenlijk te laat.

Buitelaar denkt dat de gemeentes minder actief bezig zouden zijn met de aankoop van grond wanneer ze meer winst maakten op de onroerendzaakbelasting (OZB). Dat de WOZ-waardes stijgen, betekent namelijk niet dat gemeentes meer geld overhouden. Bij hogere belastinginkomsten daalt namelijk het bedrag dat gemeentes ontvangen van het Rijk. Het voorstel van Buitelaar is dan ook dat winst op de OZB binnen de gemeentes blijft.

Een vinger in de pap

Een andere reden voor de aankoop van grond is dat gemeentes denken dat ze hiermee de nieuwbouwprojecten kunnen sturen. Toch maakt het hiervoor vaak niet uit wie de grond bezit. Gemeentes hebben namelijk nog steeds veel in te brengen via bestemmingsplannen. De enige reden om een actief grondbeleid te voeren is volgens Buitelaar het bouwen van voorzieningen als scholen en bejaardentehuizen. Zonder dit beleid zouden deze er waarschijnlijk niet komen.

Bron: FD.nl