Aardgasvrije steden en dorpen heeft nog heel wat voeten in de aarde

Nederland wil op enig moment helemaal van het aardgas af. Maar voordat het zover is moet er nog heel veel gebeuren. Aardgasvrije wijken komen maar moeizaam van de grond. Het Rijk gaf in 2018 aan 27 gemeenten forse subsidies voor innovatieve projecten om woningen te verwarmen zonder aardgas. Er kwamen verschillende initiatieven waar enthousiast mee werd gestart. Maar na 3 jaar blijkt dat er meer geld nodig is omdat anders veel van de plannen niet uitgevoerd kunnen worden.

Verduurzamen verloopt moeizaam

Het Friese dorp Garyp wil van het aardgas af. En daarom meldde de gemeente Tietjerksteradeel zich aan voor subsidie bij het Rijk. En die kwam er ook, 6 miljoen euro. Het plan was om jaarlijks 80 tot 90 woningen te voorzien van een warmtepomp. Het project heeft inmiddels echter al vertraging opgelopen. Deels werd dit veroorzaakt door de uitbraak van corona. Was het eerder de bedoeling om het project in zo’n 8 jaar af te ronden, inmiddels wordt rekening gehouden met minimaal 10 jaar.

Kritiek van de Rekenkamer

Ook de Rekenkamer van de regering kwam met kritiek. Van alle 27 projecten was nog maar bar weinig resultaat te merken. Slechts ‘enkele’ woningen zijn inmiddels aardgasvrij. Hoe succesvol de projecten tot nu toe zijn is volgens de Rekenkamer nauwelijks te controleren. Verantwoordelijk minister Ollongren heeft verwachtingen gewekt die niet kunnen worden waargemaakt, zo luidt het oordeel. Veel gemeenten ondervinden de nodige obstakels bij het uitvoeren van de plannen. Inmiddels zijn van de 27 aangemelde projecten slechts 10 daadwerkelijk gestart.

Meer steun nodig van het Rijk

Gemeenten pleiten voor meer steun vanuit het Rijk. Dan gaat het niet alleen om meer geld, maar ook om morele steun en aanpassing van de regelgeving die nu soms belemmerend werkt. Er wordt subsidie verleend voor zonnecollectoren die niet passend zijn, de projecten zijn niet rendabel te maken omdat de kosten voor bewoners te hoog blijven. Deelname is voor huiseigenaren niet verplicht, waardoor het nog lastiger wordt om de transitie uit te voeren. Soms werkt de omgeving tegen. Zo ontdekte de gemeente Terheijden dat er munitie in de grond zat precies op de plek waar gegraven moest worden voor een warmtenet.

Het kosten/baten plaatje pakt vaak ongunstig uit

Een woordvoerder van de gemeente Groningen laat weten dat het uitvoeren van de plannen stagneert. Het is niet rendabel te maken zonder dat de woonlasten stijgen. De bewoner bespaart omdat er geen aardgas meer nodig is, maar de besparing is te weinig om de extra kosten voor een warmtenet te dekken. Daarom zouden de woonlasten moeten stijgen, waar veel huiseigenaren totaal niets voor voelen. Daarom moet het Rijk met meer geld over de brug komen. Of dat gebeurt zal het volgende kabinet na de verkiezingen in maart 2020 moeten beslissen.

Bron: NRC Next