Vraagtekens bij het verruimen van voorwaarden voor startersleningen

Koopstarters op de woningmarkt kunnen via de gemeente gebruik maken van een zogenaamde starterslening. Deze leningen hebben gunstige voorwaarden waardoor het kopen van een woning ook voor deze groep mogelijk moet worden. Gemeenten hebben de bevoegdheid om de voorwaarden voor deze leningen voor een deel zelf te bepalen. De voorwaarden worden in sommige gevallen steeds verder verruimd. Deskundigen zijn kritisch over deze gang van zaken. Uit onderzoek door het Financieele Dagblad blijkt dat zo’n 30 gemeenten de voorwaarden voor een aanvullende lening voor de koop van een huis hebben verruimd. Deze lening kan worden aangevraagd als de prijs van de woning hoger is dan het bedrag dat de koper maximaal kan lenen. Het gaat vaak om tienduizenden euro’s die op deze manier extra kunnen worden geleend.

Gemeenten spelen in op stijgende huizenprijzen

Onder andere de gemeenten Lelystad en Rotterdam hebben de voorwaarden voor een starterslening verruimd. Ze doen dit omdat de prijzen voor koopwoningen zeer snel stijgen. De kansen voor met name starters op de woningmarkt worden steeds kleiner . De koopsom voor woningen wordt in veel gemeenten verruimd tot 325.000 euro. Dit is de grens om in aanmerking te komen voor NHG. Volgens een deskundige van de Rabobank wordt op deze manier een onhoudbare situatie gecreëerd. De prijzen van huizen zullen nog harder stijgen, omdat het maximaal te lenen bedrag voor starters wordt verhoogd. Zij moeten deze lening echter wel terugbetalen. Het risico op financiële problemen wordt daardoor een stuk groter.

Ook toezichthouders zijn kritisch

Niet alleen hypotheekverstrekkers maar ook toezichthouders zijn kritisch over het oprekken van de startersleningen. Nederland behoort wereldwijd al tot de top als het gaat om de hypotheekschuld. De Nederlandsche Bank (DNB) en de AFM (Autoriteit Financiële Markten) uitten daarom eerder al hun zorgen over het verruimen van de leenmogelijkheden voor starters op de huizenmarkt. Starters doen alles om een huis te kunnen kopen. Studieschulden worden verzwegen, er wordt vaker gekozen voor een aflossingsvrije hypotheek en rijke ouders springen bij met de zogenaamde ‘jubelton’ een bedrag van maximaal 100.000 euro dat belastingvrij mag worden geschonken voor de aankoop van een huis. Hierdoor nemen de financiële risico’s van starters fors toe.

Gemeenten blijven enthousiast

Ondanks de kritiek blijven gemeenten enthousiast over de leningen voor starters. Sommige gemeenten, zoals Krimpen aan den IJssel, gebruiken het zelfs om politieagenten, leraren en zorgmedewerkers te verleiden om zich in de gemeente te vestigen. De lening hoeft de eerste 3 jaar niet te worden afgelost. Er wordt in die periode ook geen rente in rekening gebracht. Omdat het inkomen van de starters in de loop der jaren vaak stijgt kunnen zij de aflossing in een later stadium vaak makkelijk opbrengen, zo redeneren de gemeenten. Bovendien heeft onderzoek van het Kadaster in 2019 uitgewezen dat de startersleningen niet significant bijdragen aan de stijging van de huizenprijzen. DNB bestrijdt dit standpunt, ook deskundigen van de Erasmus universiteit tonen aan dat meer kunnen lenen simpelweg leidt tot stijging van de huizenprijzen.

Bron: Het Financieele Dagblad