Van heikikker tot hoofdpijn: hoe 97 bezwaren duizenden woningen vertragen

Nieuwbouwproject Weespersluis zit muurvast door juridische strijd

Op het eerste gezicht is Weespersluis een schoolvoorbeeld van geslaagde gebiedsontwikkeling: groene lanen, bakstenen huizen, pittoreske bruggetjes. Bijna tweeduizend woningen zijn inmiddels opgeleverd. Maar achter deze serene façade speelt zich een juridische uitputtingsslag af die zijn weerga niet kent.

Tussen de projectontwikkelaars van GEM Bloemendalerpolder en een natuurminnend echtpaar uit Weesp, is een felle strijd ontstaan. De inzet: beschermde flora en fauna. De tol: jarenlange vertraging, torenhoge kosten en frustratie aan beide kanten.

Stichting versus ontwikkelcombinatie

Het echtpaar De Graaf richtte de stichting Flora en Faunabescherming Weesp op en vecht sindsdien vrijwel ieder besluit rond het project aan. Sinds het bestemmingsplan in 2017 onherroepelijk werd, stapte het duo al 97 keer naar de rechter.

Hun motivatie? De natuur in het gebied zou niet worden beschermd, maar juist verder worden aangetast. De ontwikkelaars daarentegen, waaronder BPD, Blauwhoed, AM, Van Wijnen en Adriaan van Erk, benadrukken juist hun investering in nieuwe natuur. Volgens hen wordt een derde van het voormalige landbouwgebied omgevormd tot hoogwaardige natuur. Toch blijven de bezwaren komen – vaak op het allerlaatste moment.

Juristenoorlog met alleen verliezers

Fred Langeslag, projectdirecteur van GEM Bloemendalerpolder, spreekt van een “juridisch mijnenveld”. Zijn team is meer tijd kwijt aan ecologen en advocaten dan aan gebiedsontwikkeling. Hoewel ze zelden verliezen in de rechtszaal, heeft de stroom aan procedures grote impact.

Vertragingen kosten geld – tussen de 10 en 20 miljoen euro – en beperken de doorstroming op de woningmarkt. Verkooprondes moeten worden gepauzeerd, plannen herschreven en vergunningen opnieuw bekeken. Alleen al in juni vorig jaar moesten de ontwikkelaars de verkoop van 398 woningen uitstellen door een nieuwe procedure.

Een strategie van vertraging

Volgens Langeslag is er sprake van een bewuste tactiek. Bezwaar wordt telkens pas op de laatste dag van de termijn gemaakt, waarna een lange gang via rechtbank en Raad van State volgt. Zelfs kleine afwijkingen, zoals een tijdelijk scherm buiten de vergunningslijn, leiden tot nieuwe rechtszaken.

Ondertussen blijven de ontwikkelaars investeren in natuurmaatregelen, van aangepaste gasleidingen tot amfibieschermen. Maar niets lijkt genoeg. Elke kikker in het gebied kan aanleiding zijn voor een nieuwe melding. Het bevoegd gezag moet elke klacht serieus nemen, wat het proces eindeloos rekt.

Woningbouw versus milieurechten

Suggesties om in één keer alle vergunningen aan te vragen voor alle 3.500 woningen zijn volgens Langeslag onrealistisch. Wet- en regelgeving veranderen te snel en economische omstandigheden laten zich moeilijk voorspellen over een periode van tien jaar.

De hoop is nu gevestigd op de politiek. Er zijn initiatieven om bezwaarprocedures in de woningbouw te verkorten, maar daadwerkelijke versnelling laat op zich wachten. Eerdere pogingen van de ontwikkelaars om een bezwaar als ‘evident kansloos’ te laten kwalificeren, haalden het niet. De rechter stelde het recht op bezwaar zwaarder dan de bouwbelangen.

Duizenden woningen op pauze

Met nog zo’n 1.500 woningen te gaan, is de strijd nog lang niet gestreden. De ontwikkelaars hopen op verandering, maar houden rekening met nog jaren van juridische tegenwerking. Positieve lessen? Die zijn er volgens Langeslag nauwelijks te trekken. “We doen al het maximale voor natuurcompensatie. Meer dan dit is niet mogelijk.”

De stichting zwijgt intussen. “Ontwikkelaars moeten zich gewoon aan de regels houden,” zegt Bianca de Graaf kort. “Wij hebben het recht om bezwaar te maken. Punt.”

Bron: cobouw.nl