Overheidssteun voor de energiekosten, slim of niet?

De overheid springt eind 2022 bij met subsidie voor de hoge energiekosten voor huishoudens. Ook komt er een regeling voor bepaalde groepen ondernemers. Deskundigen vragen zich af of deze aanpak wel verstandig is. Het geld komt nu immers ook terecht bij mensen die dat niet nodig hebben. Het zou veel beter zijn om mensen met een laag of midden inkomen te helpen met het isoleren van hun huis en het plaatsen van zonnepanelen. Oftewel: een energienota van 0 euro.

Een toekomstgerichte oplossing

Als de overheid zou kiezen voor het versneld isoleren van woningen dan betekent dat een investering in de toekomst. Het is niet te verwachten dat het gastekort in 2023 ineens als sneeuw voor de zon verdwenen is. Een geïsoleerd huis met zonnepanelen op het dak levert ook de jaren daarna rendement op. Het Rijk investeert nu miljarden in het compenseren van de energierekening. De kans is groot dat dit in 2023 opnieuw nodig is. Dat geld zou volgens critici moeten worden gebruikt om de klimaatdoelen te halen. Klimaatdoelen waar Nederland zich nadrukkelijk aan heeft gebonden.

De risico’s van het prijsplafond

Het kabinet kwam in enkele weken met een prijsplafond en daaraan gekoppelde subsidie voor de hoge energiekosten. Op zich is het prijzenswaardig dat de regering zo snel tot actie overgaat. Maar er zitten flinke risico’s aan. Eén daarvan is een snel oplopende staatsschuld. Zeker als de kosten voor stroom en gas in 2023 verder oplopen. Een tweede nadeel is dat het prijsplafond geldt voor een dusdanige hoeveelheid gas en stroom dat veel huishoudens hier probleemloos mee uitkomen. Met andere woorden: er is geen prikkel om te besparen. Berekeningen wijzen uit dat 14% gas wordt bespaard door de thermostaat 1 graad lager te zetten. Maar als het gas toch niet veel duurder wordt, waarom zou je je dan nog druk maken?

Risico voor hogere inflatie

Het Rijk kiest er nu voor om alle huishoudens in Nederland voor de maanden november en december een bijdrage in de energiekosten te geven van 190 euro. Ook huishoudens die dit geld niet nodig hebben. Zij zullen het geld mogelijk uitgeven. Dit zal leiden tot een nog hogere inflatie. Die moet vervolgens worden gecompenseerd met hogere rentes. In het Verenigd Koninkrijk leidt dit al tot grotere financiële problemen, de stijgende inflatie zorgt voor hogere hypotheekrente en dus nog meer financiële zorgen voor de burgers. Nog een risico is dat de energiesubsidie niet wordt betaald door hogere belastingen. Dat is immers niet maatschappelijk verantwoord, de burgers en bedrijven hebben het al zo zwaar. Tijdens de coronapandemie was de situatie anders. Toen was er de lage rente waardoor banken en overheden voldoende mogelijkheden hadden om de economie te ondersteunen.

Steun aan bedrijven

Ook ondernemers kloppen aan voor subsidie voor de hoge energiekosten. Duitsland wil hier maar liefst 200 miljard euro voor beschikbaar stellen. Dit leidt tot reacties in andere EU-landen: Wat de Duitse ondernemers krijgen willen wij ook. Maar onder meer Italië heeft al laten weten dat hiervoor onvoldoende financiële middelen zijn. Er moet juist worden geïnvesteerd in de transitie om de energierekening snel naar 0 euro te brengen. Dat heeft veel voeten in de aarde, maar de overheid kan beginnen met stappen te zetten. Alleen op die manier komt het moment dat Europa geen Russisch gas meer nodig heeft sneller dichterbij.

Bron: Het Financieele Dagblad