De gebeurtenissen bij The Voice maakt duidelijk wat de gevolgen van een angstcultuur kunnen zijn

Ben Tiggelaar, columnist bij NRC is deskundige op het gebied van bedrijfscultuur. Hij geeft zijn visie over wat het doet met mensen als er op de werkvloer een angstcultuur heerst. Ook verdiept hij zich in de vraag hoe zo’n cultuur ontstaat. Managers zijn er volgens Tiggelaar te vaak en te gemakkelijk van overtuigd dat zij de wijsheid in pacht hebben.

Hoe ontstaat angst?

Het creëren van een angstcultuur is eigenlijk heel eenvoudig. Het is een kwestie van geen enkele twijfel tonen over je eigen gelijk. Mensen die willen overheersen zijn graag aan het woord en zijn doorgaans heel slecht in luisteren naar anderen. Een dergelijke houding zal er al snel toe leiden dat niemand je nog tegenspreekt. Frustratie is er wel degelijk, maar die wordt alleen geuit als je er niet bij bent. Zodra jij je gezicht laat zien is alles pais en vree.

Wat is het gevolg van een angstcultuur op het werk

Een kenmerk van de angstcultuur is dat de leidinggevende nooit hoort dat er iets niet goed gaat. De situatie kan jaren ‘goed’ blijven gaan, voordat uiteindelijk door een bepaalde gebeurtenis de bom barst. En dan komt er ineens veel meer naar boven. Een pijnlijk voorbeeld hiervan is het verongelukken van Spaceshuttle Columbia in 2003. Eén van de ingenieurs van NASA die voor het project werkte had grote zorgen. Maar hij uitte ze niet, uit angst er op te worden afgerekend. Toen de Columbia tijdens de terugkeer naar de aarde in de dampkring verbrandde, kostte dat alle 7 astronauten het leven. Later gaf een leidinggevende aan dat de ingenieur ‘natuurlijk’ zijn mond open had moeten doen.

De oplossing: gedragsverandering

Managers zijn er dol op: een ‘cultuurverandering’ aankondigen. Maar om daadwerkelijk een angstcultuur aan te pakken is er echt meer nodig dan simpelweg roepen dat medewerkers vanaf nu gewoon hun mond moeten opentrekken als er iets is waar ze het niet mee eens zijn of als ze zich ergens zorgen over maken. Zeker als het gaat om seksueel grensoverschrijdend gedrag is daar heel veel moed voor nodig, en die knop gaat niet zomaar om. De leidinggevende moet starten met naar zijn medewerkers te luisteren en hun inbreng te waarderen. De leidinggevende moet af van het idee dat hij of zij degene is die alles het beste weet. Pas dan kan er een cultuur ontstaan waarin mensen zich durven uit te spreken en misstanden aan het licht komen lang voordat er een documentaire over wordt gemaakt.

Bron: NRC