Duurzaam woningconcept Smûk struikelt over bouwregels

Innovatief woningconcept Smûk vast in bouwregelgeving

Nederland snakt naar betaalbare, duurzame woningen. Maar als je als bouwer te ver vooruitloopt op de regelgeving, kom je van een koude kermis thuis. Dat ondervindt bouwbedrijf Dijkstra Draisma momenteel met hun veelbelovende Smûk-woning.

Deze CO₂-negatieve, energieneutrale en betaalbare woning is speciaal ontworpen voor de corporatiesector. Toch lukt het niet om het huis in productie te nemen. De reden? De huidige bouwregels zitten de innovatieve plannen flink in de weg.

Een woning zonder warmtepomp? Dat mag dus niet

Op het terrein van het Friese bouwbedrijf in Dokkum staat inmiddels de enige gerealiseerde Smûk-woning. Een licht, houten huis met slimme ventilatie en uitstekende isolatie. De woning heeft nauwelijks warmtevraag, waardoor een warmtepomp technisch gezien overbodig is.

Maar de regelgeving schrijft voor dat een warmtepomp verplicht is om de verplichte BENG-berekening rond te krijgen. Gevolg: de woning zou fors duurder worden als Dijkstra Draisma zich daaraan zou houden. Een doorn in het oog van directeur Biense Dijkstra, die liever toetst op de daadwerkelijke warmtevraag per vierkante meter per jaar.

Ook ventilatie en dakconstructie vormen obstakels

De Smûk-woning bevat een innovatief natuurlijk ventilatiesysteem dat slim gebruikmaakt van gevelroosters en sensoren. Toch voldoet dit niet aan de standaardregels voor mechanische ventilatie. Een formele uitzondering aanvragen in Den Haag is de enige oplossing, maar dat kost tijd en geld.

Daarnaast waren er discussies over de dakconstructie. Een gemeente zag het platte deel van het dak aanvankelijk als een ‘goot’, waardoor de maximale goothoogte werd overschreden. Pas na een bezoek aan de bouwlocatie werd dit misverstand rechtgezet.

Materiaalkeuze en isolatiewaarden zorgen voor extra hoofdbrekens

Ook de keuze voor duurzame materialen leidt tot problemen. Het bedrijf koos voor een stalen dakplaat vanwege de lage CO₂-uitstoot. Toch gaf de welstandscommissie de voorkeur aan een traditionele keramische dakpan, ondanks de hogere milieubelasting daarvan.

Bij de isolatie stuitte Dijkstra Draisma op nog meer hindernissen. Biobased materialen zoals hennep en lisdodde scoren goed in milieuanalyses, maar voldoen niet aan de strenge brandklasse-eisen. Zelfs wanneer brandproeven aantonen dat de veiligheid op orde is, blijven de regels knellen.

De isolatiewaarden van de Smûk-woning komen net niet aan de gestelde eisen. Ondanks een kierdichtheid die vergelijkbaar is met passiefhuisniveau, telt alleen de individuele RC-waarde van wanden en dak.

Toch hoop op doorbraak voor de Smûk-woningen

Dijkstra Draisma heeft input geleverd voor het Stoer-programma, dat strijdt tegen onnodige en tegenstrijdige bouwregels. Ook het ministerie van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening ziet inmiddels de potentie van het concept.

Met speciale toestemming mogen nu 200 Smûk-woningen ‘onder afwijking’ worden gebouwd. De eerste zestien staan gepland in Bakkeveen, nabij een Natura 2000-gebied. Andere projecten in Friesland en Groningen zitten in de pijplijn.

Massaproductie is voor het bouwbedrijf de sleutel om de prijs laag te houden. Toch blijft de frustratie: innovatie wordt nu nog te vaak afgeremd door regelgeving die niet meebeweegt met de praktijk.

Bron: cobouw.nl