Woonwet aangenomen, maar met politieke kater

Wetsvoorstel woningbouw krijgt meerderheid met tegenzin

De Tweede Kamer heeft ingestemd met de ‘wet regie volkshuisvesting’, een nieuwe wet waarmee het Rijk meer grip moet krijgen op de woningbouw. De wet maakt het onder meer mogelijk om op nationaal niveau te bepalen waar gebouwd wordt en voor wie. Toch ging de goedkeuring niet zonder slag of stoot: een stevig debat en verdeeldheid over een controversieel amendement zorgden voor wrevel.

Het voorstel leek aanvankelijk op brede steun te kunnen rekenen, maar dat veranderde toen een PVV-wijziging werd aangenomen die gemeenten verbiedt om statushouders voorrang te geven bij sociale huurwoningen. Linkse partijen als GroenLinks-PvdA stemden daarop tegen. Hun kritiek: de wet is door deze toevoeging niet alleen inhoudelijk verzwakt, maar zelfs onmenselijk geworden.

Bezwaar tegen het verbod op voorrang voor statushouders

Het amendement van de PVV is volgens diverse partijen in strijd met de Grondwet en internationale verdragen. Het verbiedt niet alleen expliciete voorrang voor statushouders, maar ook indirecte routes, zoals urgentie op basis van noodsituaties. Dit kan leiden tot schrijnende situaties waarin gezinnen die hun huis zijn kwijtgeraakt of mensen in een opvanghuis niet meer met voorrang geholpen mogen worden als ze een verblijfsvergunning hebben.

Ambtenaren van het ministerie van Volkshuisvesting waarschuwen dat dit juridische problemen oplevert. Zij stellen dat het amendement kan botsen met artikel 1 van de Grondwet, dat discriminatie verbiedt, én met het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens. Toch besloot de Kamer dit juridische vraagstuk later uit te zoeken – of zoals demissionair minister Mona Keijzer het treffend opschreef: “Later goed doorakkeren”.

De verdeeldheid onder de stemmende partijen

Hoewel ook partijen als D66 en de ChristenUnie forse bedenkingen hadden, stemden zij uiteindelijk wel voor het wetsvoorstel. Volgens hen is de regiewet te belangrijk om tegen te houden, ondanks de ‘verminkingen’ zoals D66’er Vijlbrief het noemde. De ChristenUnie deed dat, zoals Kamerlid Pieter Grinwis zei, “met de neus dicht”, in de hoop dat de Eerste Kamer alsnog aanpassingen afdwingt.

NSC steunde het voorstel ondanks zorgen over de uitvoerbaarheid van het amendement. Volgens Kamerlid Merlien Welzijn zal het toch geen juridische houdbaarheid hebben en uiteindelijk worden teruggedraaid.

Vrees voor chaos in de praktijk en minder betaalbare woningbouw

De zorgen beperken zich niet tot de politieke arena. Ook belangenorganisaties zoals de VNG, Aedes en de Woonbond slaan alarm. Zij waarschuwen dat het verbod leidt tot langere verblijven van statushouders in opvangcentra en tot verdere druk op de toch al krappe woningmarkt.

Tegelijkertijd is er onvrede over de afgezwakte betaalbaarheidseisen in de wet. De oorspronkelijke eis dat nieuwbouw voor 30% uit sociale huur en voor twee derde uit betaalbare woningen zou bestaan, is geschrapt. Dit kan ertoe leiden dat gemeenten minder invloed houden op het woningaanbod in hun regio, met als gevolg langdurige onderhandelingen in plaats van regie.

Bron: fd.nl