Wie betaalt de rekening bij stijgende bouwkosten?

Prijsstijgingen zetten bouwcontracten op scherp

De bouwsector krijgt opnieuw te maken met flink stijgende kosten. Beton, systeemwanden, stalen leidingen en elektriciteit worden in 2025 en 2026 aanzienlijk duurder, mede door geopolitieke spanningen en handelsoorlogen. Volgens prognoses kunnen de prijzen van deze materialen met dubbele cijfers stijgen. Vooral elektriciteit spant de kroon, met een verwachte prijsstijging van 25%.

Dit leidt tot spanningen tussen opdrachtgevers en aannemers. Want wie draait er eigenlijk op voor deze meerkosten? Hoewel veel contracten standaard de opdrachtgever als eindverantwoordelijke aanwijzen, blijkt de praktijk vaak complexer. De precieze verdeling van de kosten hangt af van de afspraken in het contract en hoe partijen omgaan met onvoorziene prijsschommelingen.

Van verrekenclausules tot vaste prijzen: de contractuele afweging

Projectontwikkelaars en aannemers zijn zich steeds bewuster van de kleine lettertjes. Steeds vaker wordt in bouwcontracten gewerkt met verrekenclausules, waarmee prijsstijgingen via indexen worden doorgerekend aan de opdrachtgever. Dit biedt houvast, maar biedt geen waterdichte dekking bij extreme prijspieken.

In periodes van economische onzekerheid kiezen aannemers minder snel voor vaste prijsafspraken waarbij zij zelf het volledige risico dragen. Tijdens de recente laagconjunctuur was afkoop van prijsstijgingen nog de norm, maar inmiddels hanteert 70% tot 80% van de contracten een verrekenclausule. Daarmee blijft het risico beter gespreid.

Prijsstijgingen dwingen ontwikkelaars tot slimme oplossingen

Voor partijen die zowel ontwikkelen als bouwen, zoals Heijmans, zijn de effecten van prijsstijgingen makkelijker op te vangen. Directievoorzitter Maarten van Duijn ziet dat stijgende materiaalprijzen deels gecompenseerd kunnen worden door hogere verkoopprijzen. Bij betaalbare woningen, waar prijslimieten gelden, ligt dit anders. Dan wordt gezocht naar alternatieven, zoals het verkleinen van woningen om binnen budget te blijven.

Bij projecten voor derden is het maken van goede afspraken over indexatie cruciaal. Zonder heldere afspraken kunnen discussies ontstaan, met het risico dat projecten vertragen of zelfs stilvallen.

Onderhandelen blijft essentieel in de bouwsector

In veel gevallen slagen opdrachtgevers en aannemers erin om samen tot een oplossing te komen. Bouw- en aanbestedingsadvocaat Joost Haest benadrukt dat juridische procedures vaak worden vermeden. Indexeringsafspraken helpen, maar lopen soms achter op de snelle marktontwikkelingen. Zijn advies: blijf in gesprek en zoek redelijkheid.

Een extra complicatie ontstaat wanneer bouwprojecten vertraging oplopen door bijvoorbeeld juridische procedures bij de Raad van State. Aannemers werken vaak met prijsvoorstellen die maar enkele maanden geldig zijn. Als een project door bezwaren stil komt te liggen, is het bij de herstart lastig om weer tot acceptabele prijsafspraken te komen.

Bron: fd.nl