Gemeenten zien problemen bij toewijzing goedkope woningen

Gemeenten kunnen vanaf 2023 invloed uitoefenen op de toewijzing van goedkope woningen. Het gaat om sociale huurwoningen en om koophuizen met een verkoopprijs tot de NHG grens (355.000 euro). Gemeenten mogen deze woningen beschikbaar stellen voor eigen inwoners, voor mensen met een cruciaal beroep zoals politieagent of leraar of mensen met een sociale binding. Maar gemeentebesturen zien de nodige problemen in de uitvoering. Vooral bij koophuizen wringt het toewijzingsbeleid met het eigendomsrecht. Ook de Raad van State is kritisch over de nieuwe wet.

‘Niet goed doordacht’

Peter Boelhouwer is hoogleraar Woningmarkt aan de TU Delft. Hij vraagt zich hardop af of dit plan wel goed doordacht is. Vooral bij koophuizen wringt de regeling. Die heeft betrekking op ‘de helft van de koopwoningen’. Welke helft is onduidelijk. Bovendien grijpt de gemeente in op het eigendomsrecht als het om een woning gaat die al een eigenaar heeft. Gemeenten hebben zelf ook al in de gaten dat vooral de verkoop van bestaande koopwoningen een probleem kan vormen. Zij geven dan ook aan zich nog te beraden op de uitvoering.

Kritiek van de Raad van State

De Raad van State heeft zich inmiddels ook laten horen en is kritisch over de plannen voor de toewijzing van goedkope woningen. De wet bevat geen probleemanalyse. Daarnaast wordt onvoldoende onderbouwd waarom de vrijheid van vestiging moet worden beperkt. Ook zijn de effecten van de wet onvoldoende belicht. Als een huiseigenaar zijn woning wil verkopen en daarbij door de gemeente wordt beperkt kan dit verlies van inkomsten tot gevolg hebben. Volgens woningmarkteconoom Matthijs Korevaar moet het probleem op een andere manier worden opgelost. Het salaris van iemand met een vitaal beroep moet worden aangepast aan de kosten van levensonderhoud. Als voorbeeld geeft hij Londen en New York. Mensen met een vitaal beroep krijgen daar een hoger loon dan in minder cruciale gebieden. De huren zijn er fors hoger en dat wordt op deze manier gecompenseerd.

Gemeenten twijfelen over regeling

Een aantal gemeenten zoals Enschede, Venlo en Dordrecht geeft aan dat een regeling niet nodig is. Ook zonder toewijzing van goedkope woningen door de gemeente verhuist de meerderheid van de bewoners binnen de eigen gemeente. Daarnaast zijn er gemeenten die juist mensen van elders willen aantrekken omdat ze willen groeien. Het zijn vooral de grotere gemeenten in de Randstad die graag gebruik willen maken van regels voor toewijzing. Amsterdam is wel blij met de nieuwe wetgeving. Voor sociale huurwoningen zijn er in bepaalde wijken en buurten zeker mogelijkheden. Voor koopwoningen in de hoofdstad gaat de regeling nauwelijks op. Er zijn maar weinig koopwoningen in Amsterdam die onder de NHG grens vallen. Daarom wil Amsterdam een hogere grens voor de koopprijs.

Geen grote effecten

Deskundigen, maar ook het Ministerie van VRO verwachten geen grote effecten van de nieuwe wet Het gaat immers maar om 50% van de woningen. Mensen die meer hadden kunnen bieden op grond van hun inkomen wijken dus uit naar een andere woning. Grote effecten op de prijzen van koopwoningen worden dan ook niet verwacht, zo is de algemene opinie.

Bron: NRC