Wonen is hét verkiezingsthema, maar geen partij claimt het onderwerp

Partijen willen wel, maar overtuigen niet

Of je nu links, rechts of ergens daartussen zit – bijna elke partij noemt het woningtekort hét grootste probleem van Nederland. De VVD spreekt over ‘de grootste crisis van deze tijd’, JA21 noemt het een ‘sociaal drama’ en GroenLinks-PvdA ziet wonen als ‘topprioriteit’. Toch lukt het geen enkele partij om dit thema écht naar zich toe te trekken.

Iedere partij presenteert ambitieuze woonplannen: van tien nieuwe steden (D66) tot woonwijken op luchthavens (GroenLinks-PvdA) en een kooprechtwet voor huurders (VVD). Maar hoewel wonen bovenaan de prioriteitenlijst van kiezers staat, ontbreekt het aan een duidelijke ‘woonpartij’.

Kiezers vinden wonen belangrijk, maar weten niet bij wie ze moeten zijn

Uit onderzoek van Ipsos I&O blijkt dat 36% van de kiezers geen idee heeft welke partij de beste woonoplossingen biedt. Geen enkele partij scoort boven de 11% op dit thema. Bij klimaat denkt men automatisch aan GroenLinks-PvdA, bij economie aan de VVD en bij migratie aan de PVV – maar bij wonen is er geen herkenbare eigenaar.

En dat is opvallend, want bijna de helft van de Nederlanders vindt dat wonen topprioriteit moet krijgen in Den Haag. Alleen migratie (37%) en gezondheidszorg (23%) volgen op afstand.

Er is dus een duidelijk gevoel van urgentie, maar geen partij weet het politieke eigenaarschap te claimen. Volgens politicoloog Tom van der Meer komt dat doordat er te weinig tegenstellingen zijn. “De woningmarkt verdeelt de politiek nauwelijks – iedereen is vóór meer woningen.”

Weinig conflict, weinig aandacht

Sociaal geograaf Josse de Voogd noemt het een typisch geval van te weinig polarisatie. “In de politiek heb je een vijand nodig om te kunnen winnen. Die is er op dit thema niet.”

Dat is anders bij migratie, waar de standpunten haaks op elkaar staan. Daar ontstaat debat, emotie en zichtbaarheid – precies wat wonen mist. Zelfs spraakmakende plannen, zoals nieuwe steden of het verlagen van inkomensgrenzen voor sociale huur, zorgen nauwelijks voor botsing.

Politieke middengroepen nemen weinig risico, en daardoor blijft het thema vlak. De kiezer ziet dan ook geen partij die écht anders durft te denken over de woningmarkt.

Ambitieuze plannen, maar weinig realiteitszin

Volgens Arjen Gielen, voorzitter van het Stimuleringsfonds Volkshuisvesting Nederlandse gemeenten (SVn), schuwen partijen grote woorden niet, maar vergeten ze erbij te zeggen dat veel plannen pas over 15 tot 20 jaar effect hebben.

“Vinex-achtig bouwen is iets van de lange adem,” zegt Gielen. “Het is belangrijk dat partijen eerlijk zijn: zulke plannen zijn nodig voor de toekomst, maar lossen het tekort van vandaag niet op.”

Voor de korte termijn zouden politici zich beter kunnen richten op het beter benutten van de bestaande woningvoorraad – bijvoorbeeld door optoppen, woningdelen of splitsen.

Debatten kunnen verschil maken

Hoewel wonen een breed gedragen thema is, zitten er onder de oppervlakte wel degelijk duidelijke verschillen tussen partijen. Zo willen PVV’ers meer sociale huur, pleiten GroenLinks-PvdA-stemmers voor het uitkopen van boeren voor woningbouw, en vinden D66-kiezers burgerinspraak bij nieuwbouw belangrijker dan andere groepen.

Volgens Ipsos-onderzoeker Maartje van de Koppel kunnen deze nuances pas invloed krijgen als ze zichtbaar worden in de campagne. “De grote tv-debatten kunnen hier echt het verschil maken,” zegt ze. “Daar ontstaat vaak pas het moment waarop thema’s kleur krijgen.”

De woningcrisis vraagt om leiderschap

De conclusie lijkt helder: kiezers vinden wonen het allerbelangrijkste thema, maar zien geen partij die het voortouw neemt. De woningcrisis vraagt niet om nog meer beloftes, maar om geloofwaardig leiderschap – iemand die de urgentie weet te vertalen naar actie, nu én voor de lange termijn.

Wie die rol weet te pakken, zou weleens de echte winnaar van de verkiezingen kunnen worden.

Bron: fd.nl