Voorspellend onderhoud transformeert bouw en techniek

Van reactief naar voorspellend onderhoud in de bouwsector

Bruggen, tunnels, woningen, installaties – ze praten. Althans, als je goed luistert naar de data die ze genereren. Dankzij slimme sensoren en voorspellende algoritmes ontstaan er nieuwe kansen in de wereld van beheer en onderhoud.

Het klassieke model waarbij onderhoud pas plaatsvindt nadat iets stuk is gegaan, maakt snel plaats voor een proactieve aanpak. “Op het juiste moment ingrijpen, voordat het misgaat,” zegt Tom de Haas van Hoppenbrouwers Techniek. Daarmee worden niet alleen storingen voorkomen, maar ook onnodige inspecties en faalkosten.

Windturbines als voorbeeld van data gestuurd onderhoud

Op de Noordzee onderzocht TNO hoe windturbines reageren op extreme weersomstandigheden. De uitkomst was verrassend: 30% van de schade aan rotorbladen ontstaat in slechts twaalf uur per jaar, wanneer zware regen en harde wind samenkomen.

Als de turbines op dat moment iets worden afgeremd, kan dat miljoenen aan onderhoudskosten schelen. Dit laat zien hoeveel potentie er zit in het combineren van weersdata en gebruiksgegevens. En dat principe wordt steeds vaker toegepast – ook in de gebouwde omgeving.

Data-analyse in onderhoud van installaties en infrastructuur

Bij BAM Bouw en Techniek is voorspellend onderhoud inmiddels standaard bij tunnels, bruggen en gebouwgebonden installaties. Dankzij realtime monitoring in systemen zoals Microsoft Field Services weten monteurs precies waar en wanneer ze nodig zijn.

Leendert den Heijer van BAM noemt het een disruptor: “We kunnen tot 30% efficiënter werken. Onze monteurs stappen pas in de bus als er echt iets moet gebeuren.” Die efficiëntie zorgt niet alleen voor meer werk met hetzelfde aantal mensen, maar ook voor minder druk op een krappe arbeidsmarkt.

Slim onderhoud vraagt om ketensamenwerking

Volgens Techniek Nederland ligt de sleutel tot succes bij samenwerking. Digitale ketens moeten beter op elkaar aansluiten. Alleen zo kunnen ontwerpers, bouwers, installateurs en opdrachtgevers gebruikmaken van dezelfde, actuele data.

Op platformen als digiGO worden afspraken gemaakt over datadeling en eigenaarschap. In de toekomst wordt statische informatie verrijkt met dynamische data zoals draaiuren, verbruik en prestaties. Daarmee wordt het mogelijk om onderhoud niet alleen te plannen, maar ook te voorspellen.

Trillingen, geluid en slijtage als signalen

De technologie staat inmiddels zover dat afwijkende trillingspatronen kunnen wijzen op defecten, lang voordat deze merkbaar zijn. Ook geluids- en infraroodanalyses brengen risico’s vroegtijdig in beeld.

Voor installatiebedrijven betekent dit minder onverwachte storingen en een hogere uptime van systemen. En voor opdrachtgevers betekent het vooral: grip op kosten én prestaties.

Banen verdwijnen niet, ze veranderen

De angst dat monteurs overbodig worden door AI is volgens experts onterecht. “Hun rol verandert, maar verdwijnt niet,” stelt Erik Brynjolfsson van Stanford University. Onderhoudsmonteurs krijgen er digitale vaardigheden bij, maar hun kennis en ervaring blijven cruciaal.

Ook BAM en Techniek Nederland benadrukken dat personeel schaars en waardevol is. “We willen juist méér werk kunnen doen met hetzelfde team. En daarvoor is digitalisering onmisbaar,” aldus Den Heijer.

Voorspellend onderhoud als voorwaarde voor de toekomst

De grootste uitdaging is niet techniek, maar schaal. Zonder samenwerking en standaardisatie komt voorspellend onderhoud niet van de grond. “Wie niet meedoet, valt buiten de boot,” waarschuwt Den Heijer.

Vooruitgang vraagt om openheid, slimme data-uitwisseling en de bereidheid om anders te werken. Want zoals Bart Molmans van Techniek Nederland het treffend zegt: “Onderhouden is tweehonderd. Dus laten we zorgen dat we het goed doen – en slim.”

Bron: cobouw.nl