Torenhoge huizenprijzen: voorbode van een nieuwe crisis?

Sterke stijging van huizenprijzen

Het afgelopen kwartaal zijn de huizenprijzen opnieuw fors gestegen. Ondanks een toename van het aantal te koop staande woningen, stegen de prijzen met 13,6% op jaarbasis. De gemiddelde huizenprijs bereikte een recordhoogte van 468.000 euro. Huiseigenaren hoefden nauwelijks onderhoud te plegen om hun woningwaarde te zien stijgen. Kopers daarentegen moesten meer lenen en concurreren zonder onderhandelingsruimte. Een kortstondige dip in de prijzen vorig jaar heeft plaatsgemaakt voor een situatie waarin overbieden weer de norm is.

Redenen voor de oververhitte markt

De huidige oververhitte woningmarkt lijkt het nieuwe normaal te worden. Makelaarsvereniging NVM wijst op diverse factoren voor de prijsstijgingen: gestegen consumentenvertrouwen, stabiele hypotheekrente, aanzienlijke loonstijgingen en aanhoudende krapte op de woningmarkt. De vraag is of deze prijsstijgingen de financierbaarheid van woningen niet snel onder druk zetten. Hogere maandlasten drukken zwaar op de financiële slagkracht van aspirant-kopers, die steeds vaker het maximale moeten lenen.

Dreiging van een crisis

Volgens financiële experts, zoals hoogleraar Arnoud Boot, stevenen we mogelijk af op een herhaling van de crisis in 2010. Ondanks bestaande regels om gekke prijsstijgingen af te remmen, zoals de hypotheeknormen van het Nibud en de loan-to-value limiet, blijft de betaalbaarheid van huizen voor starters een groot probleem. Starterssubsidies en verlaagde overdrachtsbelasting hebben de prijzen juist verder opgedreven, waardoor starters extra kwetsbaar zijn voor prijsdalingen.

Beleidsmaatregelen en hun effecten

De overheid en toezichthouder De Nederlandsche Bank (DNB) pleiten voor maatregelen om de markt af te koelen. Dit omvat het terugdraaien van voordelen voor starters, het vergroten van het woningaanbod door snel meer huizen te bouwen, en het verder afbouwen van belastingvoordelen voor woningbezitters. Verkopers hebben ook te maken met de gevolgen van een oververhitte markt, ondanks de overwaarde bij verkoop.

Langdurige hoogte van maandlasten

Hans André de la Porte van Vereniging Eigen Huis stelt dat de hoogte van de maandlasten belangrijker is dan de huizenprijzen. Strenge regels moeten voorkomen dat kopers hun maandlasten niet kunnen betalen. Voor nieuwbouwwoningen kunnen gemeenten een rol spelen door de grondprijzen te verlagen, waardoor goedkopere woningen gebouwd kunnen worden.

Kans op een nieuwe crisis

Deskundigen vrezen dat de huizenmarkt vaak doorgaat tot het echt niet meer kan, wat een herhaling van de crisis van 2010-2012 waarschijnlijk maakt. Onzekerheid over pensioenhervormingen en een mogelijke beurscorrectie kunnen opnieuw een vertrouwenscrisis veroorzaken, met scherpe prijsdalingen als gevolg. Dit zou vooral starters, die recent de markt zijn betreden, hard treffen.

Gevolgen van prijsdalingen

Uit een recente analyse van DNB blijkt dat bij een prijsdaling van 20% een op de acht huizen onder water komt te staan, wat vooral starters treft. Hoewel dit percentage lager is dan tijdens de vorige crisis, blijft het risico voor 300.000 huishoudens aanzienlijk. De huizenmarkt blijft daarmee een kwetsbaar onderdeel van de economie.

Bron: nrc.nl