Standaardisatie maakt optoppen van woningen kansrijk

Veel potentie voor woningbouw op bestaande daken

Optoppen — het toevoegen van één of meerdere verdiepingen op bestaande gebouwen — wordt al jaren gezien als een slimme manier om de woningvoorraad uit te breiden. Het idee is simpel: benut de ruimte die er al is. Volgens woningmarktexperts is de potentie groot. Zeker binnen het bezit van woningcorporaties liggen er volop kansen.

Het Planbureau voor de Leefomgeving schat dat het in theorie mogelijk is om tienduizenden woningen toe te voegen via deze techniek. Oud-ministers Ollongren en De Jonge spraken zelfs over 100.000 extra woningen. Toch blijft de praktijk achter. Het optoppen van gebouwen is technisch vaak goed haalbaar, maar op beleidsniveau stokt het proces regelmatig.

Regels, procedures en onbekendheid remmen de vaart

Ondanks het enthousiasme van beleidsmakers zijn er duidelijke knelpunten. Gemeenten hanteren uiteenlopende regels en interpretaties van bouwvoorschriften. Een gemeente die na een optopping direct de WOZ-waarde verhoogt, helpt het enthousiasme van een corporatie of particuliere eigenaar ook niet bepaald.

Daarnaast zijn er drempels op het gebied van legeskosten, welstandseisen, parkeernormen en vergunningverlening. Veel woningcorporaties hebben simpelweg nog weinig ervaring met optoppen. Dat maakt ze voorzichtig, zeker wanneer het proces traag en onduidelijk is.

Techniek is er al, nu de toepassing nog

Op technisch vlak is optoppen inmiddels goed uitvoerbaar. Dankzij prefab bouwmethodes kunnen nieuwe woningen snel en efficiënt op daken worden geplaatst. Door gebruik te maken van een intermediaire laag tussen het bestaande dak en de nieuwe woningen, ontstaat een standaardoplossing die op veel verschillende gebouwen past.

Volgens Platform31 en bouwers zelf is er voldoende productiecapaciteit in de woningfabrieken om snel op te schalen. Wat nog ontbreekt, is een brede en gestroomlijnde toepassing van deze technieken in gemeentelijk beleid en projectontwikkeling.

Landelijke aanpak optoppen levert eerste resultaten op

De provincie Zuid-Holland, Aedes en de Bouwcampus namen vorig jaar het voortouw met de landelijke aanpak optoppen. Via dit platform wisselen corporaties en overheden ervaringen en kennis uit. Inmiddels zijn in diverse gemeenten de eerste projecten met gestandaardiseerde oplossingen gerealiseerd.

Ook elders in het land krijgt optoppen voet aan de grond. Zo sloot Zoetermeer dit jaar een intentieovereenkomst met drie woningcorporaties om in tien jaar tijd tussen de 400 en 700 woningen toe te voegen via optoppen, aanplakken en uitplinten. Andere provincies zijn van plan soortgelijke trajecten op te starten.

De boodschap van adviesbureaus zoals Stec Groep is helder: met standaardisatie en meer praktijkervaring kan optoppen uitgroeien tot een belangrijke pijler in het woningbouwbeleid.

Bron: cobouw.nl