Grote vraagstukken vragen om een lappendeken van oplossingen
5 februari 2025
Het woningtekort, de stikstofcrisis, ouderenzorg en arbeidsmigratie. We zouden willen dat één briljante leider deze problemen met een groots en doeltreffend plan oplost. Maar zo werkt het helaas niet, zegt verandermanagementexpert Hans Vermaak. Volgens hem is het tijd om anders te kijken naar complexe vraagstukken: niet door te zoeken naar één grote oplossing, maar door kleine initiatieven aan elkaar te knopen.
Complexe problemen met vele spelers
Vermaak, bekend van de bestseller Leren veranderen, brengt in zijn nieuwe boek De logica van de lappendeken een verfrissende aanpak naar voren. Grote problemen zoals armoede of de woningcrisis zijn hardnekkig omdat ze veel betrokken partijen en onderlinge afhankelijkheden kennen. Denk aan de stikstofproblematiek die de woningbouw vertraagt: zo’n probleem heeft niet één verantwoordelijke of één simpele oplossing.
Vermaak benadrukt dat het verbinden van lokale, succesvolle initiatieven – de ‘lapjes’ – vaak effectiever is dan top-down plannen. Deze samenwerking noemt hij ‘knotworking’: door mensen op de werkvloer met elkaar te laten praten en samenwerken, kunnen oplossingen op natuurlijke wijze ontstaan. Een voorbeeld hiervan is hoe basisscholen en jeugdhulp elkaar beter leren begrijpen door informeel samen te werken in plaats van te focussen op beleidsafstemming.
Samenwerken voor resultaat
Om complexe uitdagingen aan te pakken, zijn vier inzichten volgens Vermaak essentieel. Allereerst kunnen mensen binnen hun eigen invloedssfeer veel bereiken, maar niemand kan een groot probleem alleen oplossen. Samenwerking is daarom noodzakelijk. Daarnaast is het belangrijk om je netwerk strategisch uit te breiden en anderen te betrekken die ook met een deel van het probleem bezig zijn.
Bovendien is verbindingswerk niet iets dat bij één persoon of afdeling hoort, maar een taak van iedereen die betrokken is bij lokale initiatieven. Hoe meer mensen dit verbindingswerk doen, hoe robuuster het netwerk van initiatieven wordt. Het voordeel van deze aanpak is dat zo’n netwerk niet afhankelijk is van enkele personen en dus niet snel uiteenvalt.
Toepassing op de werkvloer
Hoewel Vermaak zich in zijn boek richt op maatschappelijke vraagstukken, kan de lappendeken-aanpak ook waardevol zijn binnen organisaties. Complexe veranderingen op de werkvloer vragen vaak om samenwerking tussen afdelingen en het flexibel aanpassen van processen. In plaats van grote reorganisatieplannen werkt het beter als medewerkers op de werkvloer samen naar praktische oplossingen zoeken.
Hoop en een frisse blik
Vermaak laat zien dat complexe problemen niet direct oplosbaar zijn, maar dat kleine stapjes binnen je eigen invloedssfeer een begin kunnen maken. Dit besef geeft hoop, juist omdat het de druk weghaalt om alles meteen groots en meeslepend op te lossen. Door te kijken naar wat je zelf kunt doen en verbinding te zoeken met anderen, ontstaat er een basis voor blijvende verandering.
Voor vastgoedprofessionals die dagelijks met complexe vraagstukken te maken hebben, zoals woningbouw en duurzaamheid, biedt deze aanpak nieuwe inzichten. Het maakt duidelijk dat samenwerking en een flexibele, lokale aanpak vaak effectiever zijn dan grote beleidsplannen.
Bron: nrc.nl