Conflict over woningbouw Zuidplaspolder kost miljoenen

Van conflictgebied naar bouwlocatie

Al twintig jaar staat de Zuidplaspolder op de kaart als veelbelovende locatie voor woningbouw. Toch is er nog geen huis gebouwd. Het geplande nieuwe dorp Cortelande, goed voor 8000 woningen, liep vast in een juridisch steekspel tussen gemeente, Rijkswaterstaat en het waterschap HHSK. De oorzaak: zorgen over verkeersveiligheid en waterbeheer.

Pas toen voormalig Deltacommissaris Wim Kuijken werd ingevlogen als bemiddelaar, kwam er beweging. Zijn rapport concludeerde dat woningbouw in de diepgelegen polder haalbaar is, mits het Rijk, de provincie en omliggende gemeenten diep in de buidel tasten.

Bemiddeling als laatste redmiddel

Het was niet de eerste keer dat Kuijken werd ingeschakeld. Eerder wist hij met succes partijen te verenigen in de Gnephoekpolder. Ditmaal duurde het zeven maanden voordat de rust terugkeerde rond Cortelande. En dat ging niet zonder slag of stoot. Pas toen het bestemmingsplan al was vastgesteld en de betrokken partijen elkaar voor de rechter troffen, volgde ingrijpen vanuit Den Haag.

Volgens Kuijken had het Rijk eerder moeten aanvoelen dat het uit de hand liep. Hij ziet de situatie als een direct gevolg van jarenlange decentralisatie en een teruggetrokken overheid. De roep om regie op ruimtelijke ordening klinkt daardoor steeds luider.

Een bouwplan met een prijskaartje

De financiële inspanning om Cortelande mogelijk te maken is fors. Het Rijk stelt €210 miljoen beschikbaar, de provincie Zuid-Holland voegt daar nog eens €50 miljoen aan toe. Bovendien verkopen de grondeigenaren uit de regionale grondbank de grond met verlies aan de gemeente Zuidplas.

Rotterdam en Zuid-Holland, die ieder voor 40% garant staan voor de leningen in de grondbank, zien daardoor een verlies van €8,8 miljoen per partij tegemoet. Daarmee wordt de bouw van het langverwachte nieuwe dorp eindelijk concreet.

Het belang van centrale regie op woningbouw

De situatie in de Zuidplaspolder illustreert de worsteling met ruimtelijke ordening in Nederland. Belangen van gemeenten, provincies en rijksdiensten lopen regelmatig uiteen, waardoor woningbouw vertraagt of zelfs volledig tot stilstand komt. In het geval van Cortelande ging het mis door tijdsdruk en onvoldoende afstemming tussen partijen.

Volgens Kuijken is het hoog tijd dat het Rijk opnieuw richting geeft aan ruimtelijke ontwikkeling. Grote woningbouwlocaties als Cortelande vereisen centrale sturing om conflicten te voorkomen en projecten tijdig van de grond te krijgen.

Kun je bouwen in een diepe polder?

Critici stellen vraagtekens bij woningbouw in laaggelegen gebieden zoals de Zuidplaspolder. Maar volgens Kuijken, die jarenlang Deltacommissaris was, is veilig bouwen in deze regio goed mogelijk. Nederland beschikt over sterke waterkeringen en moet vooral inzetten op klimaatbestendig bouwen.

Dat vraagt wel om investeringen in dijken, waterbeheer en flexibiliteit bij extreme weersomstandigheden. Maar het alternatief – niet bouwen in een van de economisch sterkste regio’s van het land – is volgens hem geen optie.

Bron: fd.nl