Bouw 500.000 woningen onzeker door stikstof en stroomnet

Grote ambities, kleine marges voor woningbouw

De plannen waren ambitieus: tot 2030 bijna een miljoen extra woningen bouwen om het woningtekort aan te pakken. Maar inmiddels twijfelen provincies of de helft van die plannen überhaupt haalbaar is. Stikstofbeperkingen en een overbelast elektriciteitsnet dreigen een flinke rem te zetten op de woningbouw.

In totaal gaat het om 936.000 woningen, waarvan er nu al 500.000 op losse schroeven staan. Dat melden de provincies, verenigd in het Interprovinciaal Overleg (IPO), die de situatie inmiddels als zorgelijk bestempelen.

Stikstofruimte knelt vooral nabij natuurgebieden

De grootste belemmering is en blijft de stikstofruimte. Hoe dichter een bouwlocatie bij een Natura 2000-gebied ligt, hoe kleiner de kans op een vergunning. Volgens het IPO ligt de helft van alle geplande woningen binnen vijf kilometer van zulke stikstofgevoelige natuur. In die gebieden is het verkrijgen van een bouwvergunning inmiddels “beperkt of niet meer mogelijk”.

Dit probleem raakt vooral grootschalige woningbouwprojecten, waarbij de stikstofuitstoot structureel boven de norm uitkomt. Zelfs projecten die in eerdere plannen als kansrijk zijn aangemerkt, komen nu in het gedrang.

Netcongestie als tweede grote blokkade

Daar komt nog een groeiend knelpunt bij: het overvolle stroomnet. Vooral in Utrecht, Flevoland en Gelderland zitten de aansluitmogelijkheden op het elektriciteitsnet inmiddels aan hun plafond. Nieuwe woonwijken, hoe hard nodig ook, kunnen dan simpelweg niet worden aangesloten.

Volgens het IPO is het goed denkbaar dat in deze provincies vanaf 2027 een aanzienlijk deel van de geplande woningen niet meer gebouwd kan worden, puur vanwege netcongestie. De ruimte om hierop te anticiperen is beperkt en vraagt om stevige ingrepen van zowel netbeheerders als overheden.

De woondeals van 2022 staan onder druk

Slechts twee jaar geleden zetten provincies nog vol vertrouwen hun handtekening onder 35 regionale woondeals met het Rijk. Die afspraken, bedoeld om woningbouw te versnellen, lijken nu ingehaald door de realiteit.

Het laat zien hoe belangrijk randvoorwaarden zijn in het realiseren van bouwambities. Zonder voldoende milieuruimte en infrastructuur is zelfs de beste gebiedsontwikkeling kansloos. De boodschap van de provincies is helder: zonder extra regie en investeringen in het stikstofbeleid én de energievoorziening, blijft het bij mooie plannen op papier.

Bron: nrc.nl