Bezwaar hoeft woningbouw niet te stoppen, wel vertragen

Bezwaar hoeft geen bouwstop te betekenen

Bij veel woningbouwprojecten wordt nog altijd de pauzeknop ingedrukt zodra er bezwaar wordt aangetekend. Volgens Hamit Karakus, lid van de Landelijke Versnellingstafel Woningbouw, is dat in veel gevallen onnodig en zelfs onverstandig. De Raad van State behandelt woningbouwzaken sinds 2024 met voorrang, maar toch blijven procedures lang duren. Intussen liggen projecten vaak stil, terwijl het zelden nodig is om direct alles neer te leggen.

Karakus pleit voor meer lef en een andere benadering van risico’s. Veel beroepen blijken achteraf ongegrond, en wachten kost niet alleen tijd, maar ook geld. Soms is het beter om door te bouwen, zolang de risico’s beheersbaar blijven.

Oplossingen vanuit de praktijk

In een pilot van het Expertteam Woningbouw, opgezet door de versnellingstafel, wordt onderzocht wat wél mogelijk is tijdens bezwaarprocedures. Denk aan het bouwrijp maken van de grond, het opdelen van projecten in fasen, of het voorbereiden van vergunningen. Ook is er inmiddels een verzekeraar bereid om de risico’s van bouwen tijdens een lopende procedure te dekken.

Daarnaast kunnen ontwikkelaars samen een fonds opzetten om eventuele schade op te vangen. Een belangrijk inzicht uit de pilot: blijf in gesprek met bezwaarmakers. Soms leidt dat alsnog tot een oplossing of voorkomt het toekomstige vertraging. Goede communicatie vooraf is sowieso essentieel, maar participatie betekent niet dat alle bezwaren verdwijnen.

Niet elke bezwaarmaker is constructief

Karakus waarschuwt ook voor het gemak waarmee sommige ontwikkelaars overgaan tot het betalen van afkoopsommen aan bezwaarmakers. Volgens hem moet eerst goed worden afgewogen of de bezwaren werkelijk het project kunnen stoppen. Soms is de beste keuze om gewoon door te bouwen.

Als voormalig wethouder wonen in Rotterdam spreekt Karakus uit ervaring. Hij wijst op succesvolle gebiedsontwikkelingen die alleen zijn gerealiseerd omdat hij niet bezweek onder druk van bezwaarmakers. Tegelijkertijd benadrukt hij het belang van luisteren naar bewoners en het zoeken naar oplossingen, maar wel zonder het algemeen belang uit het oog te verliezen.

Het belang van de woningzoekende voorop

Volgens Karakus wordt in het woningbouwproces nog te weinig rekening gehouden met de woningzoekende. Hij noemt het schrijnend dat mensen eerst bezwaar maken tegen plannen, maar zodra ze zelf ergens wonen, zich verzetten tegen verdere bouw in hun omgeving.

Dat gedrag onderstreept zijn punt: zonder duidelijke focus op het belang van woningzoekenden blijft de woningnood bestaan, ondanks alle goede bedoelingen.

Sneller schakelen binnen marktpartijen

Karakus ziet ook ruimte voor verbetering binnen ontwikkelende bouwbedrijven zelf. Interne besluitvorming verloopt vaak traag, met veel lagen en loketten. Bovendien wachten banken meestal met financiering tot een onherroepelijke vergunning binnen is, terwijl dat volgens hem in sommige gevallen helemaal niet nodig is.

De pilot van de Raad van State toont aan dat met een andere risico-inschatting sneller gestart kan worden, wat bijdraagt aan versnelling van de woningproductie.

Meer initiatief vanuit de sector

Marktpartijen kunnen ook zelf knelpunten actiever aankaarten bij lokale of regionale versnellingstafels. Door eerder te signaleren en mee te denken over oplossingen, wordt voorkomen dat projecten onnodig vastlopen. Het vraagt om samenwerking, maar vooral om initiatief.

Volgens Karakus is dit hét moment om bestuurlijke daadkracht te tonen. Hij kijkt terug op de crisisperiode in Rotterdam als een tijd waarin écht verschil gemaakt werd. Juist in moeilijke tijden kunnen partijen laten zien wat ze waard zijn.

Woningbouwproductie vraagt om durf en samenwerking

Het bouwen van 100.000 woningen per jaar is misschien ambitieus, maar volgens Karakus is het belangrijkste dat alle partijen hun verantwoordelijkheid nemen. Als de knelpunten worden aangepakt en de sector in beweging blijft, komt die productie vanzelf. Het begint met durven handelen, ook als niet alles zeker is.

Bron: cobouw.nl