Als beton het begeeft: wat de ingestorte parkeergarage ons écht leert

Constructieve fouten en gebrekkige controle

De parkeergarage bij het St. Antonius Ziekenhuis in Nieuwegein stortte op 26 mei 2024 in door een reeks technische en organisatorische fouten. De hellingbanen waren op stalen kolommen aangesloten met verbindingen die de toen geldende normen niet haalden.

Opvallend is dat berekeningen en tekeningen niet aantoonbaar zijn gecontroleerd door de uitvoerende partijen. Ook het gemeentelijk bouwtoezicht liet steken vallen. Externe controle tijdens de bouw bleef uit, waardoor cruciale fouten onopgemerkt bleven.

Wetgeving moet duidelijkheid brengen

De Onderzoeksraad voor Veiligheid concludeert dat het gebrek aan heldere verantwoordelijkheden binnen het bouwproces mede heeft geleid tot de instorting. In het rapport klinkt de dringende oproep aan de minister van Volkshuisvesting om met wetgeving te komen die die verantwoordelijkheden expliciet vastlegt.

Volgens de raad moet er per levensfase van een gebouw duidelijk zijn wie de eindverantwoordelijkheid draagt voor de veiligheid. Demissionair minister Mona Keijzer neemt het rapport serieus en zegt binnen een halfjaar met een reactie te komen.

Een risicovolle bouwvorm

De gekozen constructiemethode – met stalen standaardelementen – is ongebruikelijk bij parkeergarages. Toch is het risico van dit soort gebouwen groter dan vaak gedacht. De open structuur, constante belasting door voertuigen en invloeden van weer en vocht zorgen voor extra slijtage.

De situatie in Nieuwegein was al langer precair. Kort na ingebruikname doken de eerste scheuren op. Verstevigingen met stalen plaatjes van slechts twee centimeter dik bleken onvoldoende bestand tegen uitzetting en krimp. De verbindingen tussen hellingbanen en kolommen draaiden voor 80 tot 90% op volle belasting – zonder dat er een auto op stond.

Toezicht liet het afweten

Bijzonder pijnlijk is het gebrek aan toezicht. Door ziekte van een medewerker werd er bij de gemeente Nieuwegein geen vervanging geregeld voor het bouwtoezicht. Hierdoor zijn de berekeningen voor de bouw niet grondig getoetst.

De onderzoeksraad benadrukt dat gemeenten actief bouwplaatsen moeten inspecteren in plaats van enkel administratief te toetsen. Veiligheid mag niet afhangen van goed vertrouwen, maar moet wettelijk zijn geborgd.

Verzwarende omstandigheden

Nieuwe asfaltlagen verhoogden het gewicht van de hellingbanen met nog eens 6%, wat de constructie nog verder onder druk zette. Tegelijkertijd drong regenwater via de open structuur naar binnen, wat leidde tot roestvorming. En met het groeiend aandeel elektrische voertuigen neemt ook het gemiddelde gewicht van auto’s toe – opnieuw een extra belasting.

Communicatie rammelt aan alle kanten

Het rapport wijst ook op gebrekkige communicatie tussen de betrokken partijen. De architect vroeg detailberekeningen op bij de hoofdaannemer Ballast Nedam, die deze weer doorspeelde aan de staalleverancier – maar daar kwam geen reactie. Tot op de dag van vandaag is onduidelijk of die detailberekeningen ooit zijn gemaakt of gecontroleerd.

Niet het eerste – en niet het laatste?

De parkeergarage in Nieuwegein is helaas geen op zichzelf staand incident. Acht jaar eerder stortte ook een parkeergarage bij Eindhoven Airport in, vlak voor oplevering. Ook daar lag een gebrek aan duidelijke verantwoordelijkheden aan de basis van het drama.

De roep om structurele verbetering klinkt nu luider dan ooit. Want als zelfs beton blijkt te bezwijken, wie of wat houdt het gebouw dan nog overeind?

Bron: fd.nl