290.000 ouderenwoningen? Alleen met een klein wonder

Seniorenhuisvesting struikelt over eigen ambities

Om de groeiende groep ouderen langer zelfstandig te laten wonen, had het kabinet tot 2030 een stevig plan: 290.000 nieuwe ouderenwoningen. Maar dat doel lijkt verder weg dan ooit. Tijdens Verantwoordingsdag luidde de Algemene Rekenkamer de noodklok. Er is te weinig voortgang, te weinig samenwerking en te weinig realiteitszin. Alleen een “woningbouw-mirakel” kan dit plan nog redden, aldus collegelid Ewout Irrgang.

Het plan was goed doordacht, want als ouderen verhuizen, komt er ruimte vrij op de oververhitte woningmarkt. Bovendien is het goedkoper voor het Rijk: wie zelfstandig woont, betaalt zijn eigen rekeningen. Maar tussen beleid en beton gaapt een flinke kloof.

Vergrijzing zet druk op woningbouw

In 2030 telt Nederland naar verwachting ruim twee miljoen 75-plussers, een stijging van ruim 40 procent ten opzichte van 2018. Tegelijk neemt de zorgvraag vanaf die leeftijd flink toe. Toch blijft het aanbod van geschikte woningen achter. Het programma WOZO (Wonen, Ondersteuning en Zorg voor Ouderen) beloofde een mix van 170.000

nultredenwoningen, 80.000 geclusterde woningen en 40.000 zorggeschikte woningen.

Er is bijna 400 miljoen euro subsidie toegezegd tot 2027, maar dat lijkt onvoldoende om de vaart erin te krijgen. Lokale plannen komen samen uit op 186.000 woningen. Nog ver onder de beoogde 290.000.

Gebrek aan regie en realisme

De Rekenkamer wijst op een reeks obstakels die het ministerie nauwelijks adresseert. Denk aan het stikstofdossier, een nijpend tekort aan bouwpersoneel, trage procedures en bezwaren van omwonenden. Minister Keijzer erkent dat het “spannend en moeilijk” is, maar blijft vasthouden aan het oorspronkelijke doel.

Volgens Irrgang is dat onverstandig. Minder beloven en beter plannen zou realistischer zijn. En belangrijker nog: de uitvoering verdient meer aandacht dan het papier waarop de ambities zijn geprint.

Bestaande bouw als alternatief voor nieuwbouw

Een interessante suggestie van de Rekenkamer: kijk meer naar het ombouwen van bestaande panden. Die voorraad is groot en biedt sneller resultaat dan nieuwbouw. Denk aan kantoren, winkelpanden of bestaande woningen die geschikt gemaakt kunnen worden voor ouderenhuisvesting.

Toch schuilt daar ook een risico. De vraag is of deze woningen uiteindelijk wel terechtkomen bij de doelgroep. Bij recente nieuwbouw bleek slechts 15,5 procent van de bewoners ouder dan 65 jaar te zijn, terwijl ouderen een veel groter aandeel zouden moeten vormen binnen het plan.

Ouderen willen wél verhuizen, als het kan

Er is ook goed nieuws. Uit onderzoek van bureau Abbi blijkt dat veel ouderen liever zelfstandig blijven wonen in een appartement dan naar een verzorgingshuis te verhuizen. Een eigen voordeur blijkt belangrijker dan een zusterpost aan de muur.

Het kabinet onderzoekt momenteel of verzorgingshuizen in een nieuwe vorm kunnen terugkeren. De resultaten worden na de zomer verwacht. Tot die tijd blijft de druk hoog – niet alleen op beleidsmakers, maar ook op de vastgoedsector.

Bron: nrc.nl