Kasgroentetelers brengen eigen milieuschade openlijk in kaart

Glastuinbouw zet stap naar meer transparantie over milieukosten

Voor het eerst hebben Nederlandse kasgroentetelers zelf hun milieuschade inzichtelijk gemaakt. De schade liep in 2023 op tot €688 miljoen, blijkt uit onderzoek van CE Delft in samenwerking met de koepelorganisatie van vruchtgroentetelers.

Het grootste deel, zo’n €472 miljoen, is toe te schrijven aan de CO₂-uitstoot van kassen. Ook fijnstof speelt een rol met een geschatte impact van €95 miljoen. Volgens het ministerie van Landbouw zijn het forse bedragen. Toch benadrukt de sector zelf dat de maatschappelijke baten ook aanzienlijk zijn.

Sector wil draagvlak behouden door openheid

De aanleiding voor het onderzoek is deels een reactie op kritiek die de sector de laatste jaren te verduren kreeg. Toenmalig DNB-president Klaas Knot noemde de glastuinbouw in één adem met distributiecentra en slachterijen als sectoren die volgens hem te weinig maatschappelijke waarde leveren.

Die uitspraak zorgde voor onrust, waarop de sector besloot zelf het initiatief te nemen. 85% van de kasgroentetelers sloot zich aan bij de berekeningen. Voorzitter Jelte van Kammen noemt het bedrag relatief laag vergeleken met andere agrarische sectoren, al bestaat daar nog geen vergelijkbare transparantie.

Maatschappelijke baten deels al zichtbaar

Tegelijk met het berekenen van schade, keek de sector ook naar de baten. Zo helpt het eten van voldoende groenten bij het verlagen van zorgkosten. De potentiële besparing op zorguitgaven dankzij de sector wordt geschat op €1,4 miljard.

Daarnaast leveren de kassen ook directe diensten aan het energienet. Door hun verlichting slim te schakelen, helpen telers pieken op het stroomnet af te vlakken, iets waar netbeheerder Tennet ze ook voor beloont. Die bijdrage wordt becijferd op €28 tot €47 miljoen.

Waterbeheer en kritiek op eigen rol

Kasgroentetelers dragen ook bij aan beter waterbeheer door regenwater op te vangen in bassins en op strategische momenten af te voeren. Toch klinkt hier ook kritiek op: milieuorganisaties stellen dat die oplossingen nodig zijn omdat de sector zelf voor overbelasting van het watersysteem zorgt.

Volgens Natuur & Milieu is het goed dat de sector dit erkent, maar moeten de baten niet worden overschat.

Nieuwe standaard voor verantwoording in de landbouwsector

Volgens Rabobank-directeur Alex Datema is de glastuinbouw de eerste agrarische sector die openlijk zulke cijfers deelt. Die transparantie is volgens hem essentieel om op termijn financiering of draagvlak te behouden.

Ook Adri Bom-Lemstra van Glastuinbouw Nederland pleit voor verbreding van deze aanpak naar andere sectoren, zoals de sierteelt. Achterblijvers zouden door de overheid geholpen moeten worden – met strengere regels, uitkoopregelingen of verplaatsing van bedrijven.

In volgende versies van het onderzoek willen de telers ook sociale kosten gaan meenemen. Daarvoor moet echter nog een robuuste methode worden ontwikkeld.

Bron: fd.nl