Houtbouwers pleiten voor openheid over bouwfouten

Een eerlijk gesprek over de risico’s van bouwen met hout

In de opmars van duurzame woningbouw krijgt houtbouw steeds meer voet aan de grond. Toch gaat het niet altijd van een leien dakje. En dat is precies waarom bouwers in deze snel ontwikkelende sector pleiten voor openheid over gemaakte fouten.

Bij een bijeenkomst in Pakhuis de Zwijger deelden verschillende bouwers – waaronder De Nijs en BAM – hun ervaringen met vochtproblemen, lekkages en vertragingen. Niet om af te schrikken, maar juist om te leren en de houtbouw naar een hoger niveau te tillen.

Van regen op het dak tot droogföhnen op de bouwplaats

Bart Arends van De Nijs vertelde hoe tijdens de bouw van ‘De Houten Leeuw’ het dak volledig verzadigd raakte na een paar extreem natte dagen. Het water liep letterlijk door de schachten naar beneden. Uiteindelijk werd de schade beperkt door vacuümpompen in te zetten, maar het leverde wel zes weken vertraging op.

Ook bij BAM Wonen waren er soortgelijke problemen. Ondanks zorgvuldige afdekking van het hout, kwam er vocht in de vloeren bij het project De Ambacht. Dat moest handmatig worden drooggeblazen, wat veel tijd en kosten met zich meebracht.

Transparantie als sleutel tot vertrouwen in houtbouw

Volgens Oscar van Doorn van Stichting Kennisbureau Hout is de snelle groei van houtbouw één van de oorzaken van fouten in ontwerp en uitvoering. Het natuurlijke karakter van hout vraagt om zorgvuldigheid in detail en planning.

Van Doorn roept op tot meer openheid over wat er misgaat. Alleen zo kan het vertrouwen in hout behouden blijven, stelt hij. De sector moet niet blind blijven voor de risico’s – zoals vocht, brandveiligheid en akoestiek – maar ze bespreekbaar maken en oplossen vóórdat het misgaat.

Brandveiligheid en akoestiek vragen om doordacht ontwerp

Brand in een houten gebouw ontwikkelt zich fundamenteel anders dan in een gebouw van beton of staal. Daarom komt er een aangepaste NTA-richtlijn die ontwerpers helpt met keuzes rond brandwerendheid. Denk aan het beperken van zichtbaar hout en het toevoegen van sprinklers in kwetsbare gebouwen.

Op het gebied van geluid vormt met name laagfrequent geluid een uitdaging. Hout laat deze trillingen makkelijker door dan traditionele bouwmaterialen. Zelfs als het bouwplan wél rekening houdt met geluidsdemping, blijkt de uitvoering soms af te wijken. Bijvoorbeeld als een geplande ballastlaag van kiezels vervangen wordt door (schuim)beton, met alle akoestische gevolgen van dien.

Hittestress en installatiegeluid als onderschatte factoren

Ook op het vlak van hittestress en gebouwinstallaties vraagt houtbouw om specifieke aandacht. Hout warmt sneller op en koelt sneller af, waardoor zomerse nachten in slecht ontworpen gebouwen onaangenaam kunnen worden.

Daarnaast kan een andere keuze in installaties – zelfs laat in het bouwproces – onverwacht leiden tot geluidsoverlast, als de oorspronkelijke akoestische berekeningen niet meer kloppen.

Het is niet alleen hout waar het misgaat

Volgens architect Robert Winkel en andere experts moeten we fouten in houtbouw niet zwaarder laten wegen dan vergelijkbare missers in staal of beton. Jaarlijks storten er in Nederland meerdere balkons in – ook bij traditionele bouw – maar dat leidt zelden tot fundamentele twijfel over beton als bouwmateriaal.

Het verschil is cultureel: bij beton accepteren we fouten als onvermijdelijk, bij hout nemen we ze als bewijs dat het misschien toch geen goed idee is. Dat vertraagt de transitie, stelt Van Doorn.

Van kinderziektes naar volwassen houtbouw

Zowel Van Doorn als bouwadviseur Saskia Hegeman benadrukken dat de huidige uitdagingen vooral kinderziektes zijn. Door ze openlijk te bespreken en kennis te delen, kan de sector ze overwinnen.

Want hoewel er nog genoeg te verbeteren valt, is het potentieel van houtbouw groot. Mits de sector niet ieder voor zich het wiel probeert uit te vinden, maar juist samenwerkt, transparant is en leert van eerdere projecten.

Bron: cobouw.nl