Wonen met muizenlijkjes en verlopen kruiden: hoe een eigenaar zijn pand verloor

Rechter prikt door claim van bewoning heen

Een vervallen pand aan de Amsterdamse Keizersgracht, muizenlijkjes in de keuken, en kruidenpotjes met houdbaarheidsdata uit een ander decennium. Het was het decor van een recente rechtszaak tussen een groep krakers en een eigenaar die beweerde dat hij het pand daadwerkelijk bewoonde. Volgens hem was het zijn hoofdwoning, samen met zijn partner en zoon. Alleen stond hij er niet ingeschreven en was hij ten tijde van de kraakactie met vakantie in Engeland.

Hij wilde snel verbouwen, zo verklaarde hij, al bleek nergens uit dat er concrete plannen of offertes lagen. Toch vroeg hij met spoed om ontruiming. De krakers, op hun beurt, wezen op negen jaar leegstand, de erbarmelijke staat van het huis, en hun gebrek aan andere woonopties.

Eigendomsrecht versus huisrecht

In de rechtszaal draaide alles om een zorgvuldige belangenafweging. Sinds een arrest van de Hoge Raad moeten rechters nadrukkelijker motiveren waarom het eigendomsrecht zwaarder zou wegen dan het huisrecht van krakers. De rechtbank Amsterdam deed dat zorgvuldig en kwam tot de conclusie dat de eigenaar niet aannemelijk had gemaakt dat hij het pand werkelijk bewoonde of binnenkort zou opknappen.

Verrotte kozijnen, schimmelplekken, verwilderde tuin en die muis in de keuken gaven een ander beeld. De uitspraak was helder: geen spoedeisend belang, geen ontruiming. En leegstand is geen reden om krakers zomaar op straat te zetten.

Nieuwe spelregels voor eigenaren in kraakzaken

Volgens vastgoedadvocaat Vera IJzerman is deze uitspraak geen verrassing. Sinds de aangescherpte lijn in de rechtspraak moeten eigenaren hun verhaal beter onderbouwen. Het is niet meer voldoende om te zeggen: “dit is mijn pand, ik wil het terug.” Je moet aantonen wat je plannen zijn, wanneer je het pand gaat gebruiken, voor wie, en hoe je dat hebt voorbereid.

Zonder die bewijzen word je als eigenaar al snel teruggefloten. En dat geldt ook als je pas in hoger beroep met die informatie komt aanzetten. IJzerman benadrukt dat rechters kritischer kijken, vooral als er jarenlang niets met een pand is gebeurd.

Wooncrisis weegt mee in de rechtszaak

Advocaat Juanita van Lunen, die vaak krakers bijstaat, ziet dat de woningnood steeds zwaarder meeweegt in de afweging van rechters. Hoewel ze niet betrokken was bij deze zaak, noemt ze de uitspraak logisch. Er was simpelweg geen spoedeisend belang van de eigenaar. En ja, zegt ze, kraken gebeurt weer meer. Niet alleen in de Randstad, ook in Hengelo of dorpen sluiten mensen zich op in leegstaande panden.

Steeds vaker leidt dat niet tot een rechtszaak, maar tot een gesprek. Soms maken eigenaar en krakers afspraken over tijdelijk gebruik. Of vertrekken de krakers vrijwillig zodra er duidelijkheid komt over de plannen met het pand. Maar dat vereist transparantie en communicatie van de eigenaar.

In deze zaak liep dat anders. En zolang het dossier van de eigenaar rammelt, krijgt leegstand geen voorrang.

Bron: fd.nl