Slimmer omgaan met ruimte: woningnood oplossen zonder nieuwbouw

Onbenutte ruimte in overvloed

De woningnood in Nederland is al jarenlang onderwerp van discussie, maar een échte oplossing blijft uit. Nieuwbouw stagneert door stikstofregels, netcongestie en stijgende bouwkosten. Toch ligt de oplossing deels al voor onze neus: de bestaande woningvoorraad biedt een enorme kans, mits we er slimmer mee omgaan.

In veel wijken – vooral die met veel eengezinswoningen – wonen momenteel veel alleenstaanden of tweepersoonshuishoudens. Vaak zijn dit senioren die door gebrek aan alternatieven blijven zitten waar ze zitten. Vier op de tien woningen in Nederland wordt al door slechts één persoon bewoond. In de grote steden is dat zelfs meer dan de helft. En deze trend van ‘huishoudensverdunning’ is allesbehalve nieuw: sinds de jaren ’60 is het langzaam maar zeker de norm geworden.

Mismatch op de woningmarkt

Het vreemde is: terwijl de samenstelling van huishoudens drastisch is veranderd, bouwen we nog steeds alsof het doorsnee gezin de norm is. Nieuwbouwwoningen – vaak rijtjeshuizen van zo’n 140 m² – passen niet bij de wensen van de groeiende groep alleenwonenden en senioren. Het gevolg is een structurele mismatch tussen woning en bewoner.

Het draait bij die mismatch niet alleen om grootte. Ook betaalbaarheid, toegankelijkheid en nabijheid van voorzieningen spelen een rol. Wie kleiner wil wonen, moet vaak concessies doen op die andere punten – of komt simpelweg niet aan bod.

Politiek denkt groots, maar grijpt mis

De recente verkiezingscampagnes lieten een bonte verzameling bouwlocaties zien: van het Mediapark tot het Markermeer en van vliegvelden tot industrieterreinen. Creativiteit genoeg, maar het verleden leert dat het bouwen van compleet nieuwe steden ook schaduwkanten kent.

Amsterdam is daar een schoolvoorbeeld van. Na een piek in 1959 verlieten ruim 200.000 mensen de stad om zich in groeikernen als Almere en Purmerend te vestigen. Het duurde zes decennia voordat Amsterdam weer op dat oude inwonertal zat, ondanks 235.000 extra woningen. Ondertussen veranderden de binnensteden flink van karakter.

De sleutel ligt in bestaande rijtjeswoningen

Rijtjeshuizen maken maar liefst 42% van het Nederlandse woningaanbod uit. Juist dáár liggen enorme kansen. Door deze woningen te splitsen, kunnen we sneller, goedkoper en efficiënter woonruimte creëren. Dat vraagt om lef en aanpassing van beleid. Bijvoorbeeld door het vergunningsvrij maken van woningsplitsing – met hooguit een meldplicht.

Ook financiële prikkels kunnen helpen. Denk aan subsidies of goedkope leningen voor wie wil delen of splitsen. En als je dat combineert met renovatie en verduurzaming, sla je meerdere vliegen in één klap.

Een nieuwe woonvorm voor een nieuwe tijd

Splitsing maakt niet alleen ruimte voor zo’n 560.000 woningzoekenden, het draagt ook bij aan gemengde, toekomstbestendige buurten waar jong en oud door elkaar wonen. Geen grootschalige uitbreidingen, maar slim gebruik van wat er al is.

Voor een nieuw kabinet ligt hier een uitgelezen kans om echt verschil te maken – zonder te wachten op de eerste paal in de grond. Want de woningen van de toekomst? Die staan er eigenlijk al.

Bron: fd.nl