Gedrag veranderen? Begin bij de omgeving, niet bij de mens

Waarom gedragsverandering vaak lastig is

Mensen laten zich niet zomaar veranderen. Gedrag is afhankelijk van kennis, overtuigingen, emoties en gewoonten. Wie bijvoorbeeld meer beweging wil stimuleren, moet rekening houden met hoe iemand denkt over sport, of hij een gewoonte heeft om dagelijks te wandelen en of hij handig is in het plannen van activiteiten.

Toch blijkt uit recent onderzoek in Nature dat gedragsverandering het meest effectief is als de focus niet alleen op de persoon zelf ligt, maar vooral op de omgeving waarin hij zich beweegt.

De invloed van sociale en fysieke prikkels

De omgeving speelt een cruciale rol bij het beïnvloeden van gedrag. Denk aan normen en regels: als artsen massaal adviseren om meer te bewegen, ontstaat er een sociale verwachting. Werkgevers die zit-stabureaus standaard aanbieden, maken actief gezond gedrag gemakkelijker. Ook beloningen en sociale steun zijn belangrijke prikkels—een bonus voor veilig werken of aanmoediging door collega’s kan gedrag positief beïnvloeden.

Daarnaast kunnen technologie en nudging helpen. Een app die waarschuwt wanneer je te lang zit of een herinnering op je telefoon om elk halfuur te bewegen, kan gedrag subtiel sturen zonder dat daar veel bewuste moeite voor nodig is.

Effectieve gedragsverandering op de werkvloer

Als je gedragsverandering wilt realiseren binnen een organisatie, begin dan met aanpassingen in de omgeving. Onderzoek toont aan dat het aanbieden van makkelijke keuzes, sociale steun en materiële beloningen de grootste impact hebben.

Een praktisch voorbeeld: vergaderingen kunnen standaard beginnen met de vraag wat goed ging en wat beter kan. De teamleider stimuleert doorvragen en bij verbeterde prestaties volgt een beloning voor het hele team. Zo wordt verandering niet alleen aangemoedigd, maar ook structureel verankerd in de werkcultuur.

Kortom, wie mensen in beweging wil krijgen —letterlijk of figuurlijk— kan beter de context veranderen dan de persoon zelf proberen te overtuigen.

Bron: nrc.nl