Hypotheekrenteaftrek kan verdwijnen zonder grote gevolgen

Onderzoek voorspelt beperkte impact op woningmarkt

De hypotheekrenteaftrek, al jarenlang onderwerp van politiek debat en fiscale discussie, kan volgens onderzoekers van de TU Delft geleidelijk worden afgeschaft zonder dat dit leidt tot grote verstoringen op de woningmarkt. In een recente publicatie in economenblad ESB concluderen zij dat de verwachte stijging van maandlasten meevalt en dat huizenprijzen blijven stijgen, zij het in een rustiger tempo.

Op dit moment zorgt de regeling volgens economen voor prijsopdrijving én een ongelijk speelveld tussen koop en huur. Verschillende partijen, waaronder D66 en CDA, pleiten daarom voor een stapsgewijze afbouw. Tegenstanders waarschuwen juist voor hogere maandlasten en waardeverlies van woningen, maar die angst lijkt niet gegrond.

Betaalbaarheid blijft behouden voor huiseigenaren

Volgens het onderzoek zouden de huizenprijzen bij afschaffing nog altijd gemiddeld 1,6% per jaar stijgen, tegenover 2,7% met de huidige regeling. Dat zorgt volgens hoogleraar woningmarkt Peter Boelhouwer voor meer stabiliteit en minder risico’s voor de economie. Ook starters profiteren volgens hem van een verbeterde toegankelijkheid tot de koopmarkt.

Wat betreft de betaalbaarheid zijn de onderzoekers optimistisch. Hoewel huishoudens met een gemiddelde hypotheek tegen 2040 enkele honderden euro’s meer kwijt zijn per maand, stijgen de inkomens naar verwachting harder. Daarmee neemt het percentage van het inkomen dat naar woonlasten gaat juist af: van 24% aan het begin naar zo’n 12% aan het eind van de looptijd.

Nieuwe kopers voelen de afbouw het meest

Toch is de impact niet voor iedereen gelijk. Starters en recent gekochte woningen worden harder geraakt dan doorstromers of ouderen die al langer profiteren van de regeling. Boelhouwer stelt dat het dan ook logisch kan zijn om bij de afbouw te differentiëren. Bijvoorbeeld door langzamer af te bouwen voor nieuwe kopers of eerst te beginnen bij de hoogste inkomens of duurste woningen – een aanpak die eerder in het Verenigd Koninkrijk werd toegepast.

Alternatieven in het fiscale speelveld

Niet iedereen is overtuigd van de voordelen van afschaffing. Woningmarkteconoom Matthijs Korevaar van de Erasmus School of Economics merkt op dat starters momenteel relatief het meeste voordeel halen uit de renteaftrek. De afschaffing zou hen dus juist kunnen benadelen, ondanks mogelijke prijsdalingen.

Volgens hem zou een hoger eigenwoningforfait een eerlijker alternatief kunnen zijn. Daarmee betaal je belasting over de woningwaarde in plaats van het hypotheekbedrag, wat vooral huishoudens met hoge hypotheken treft. Zo’n maatregel zou breder en evenwichtiger uitpakken voor alle typen woningeigenaren, zonder dat één specifieke groep onevenredig geraakt wordt.

Bron: fd.nl