Aardbevingsschade tast mentale gezondheid Groningse jeugd aan

Aardbevingsschade laat psychische sporen na

Groningse jongeren die te maken hebben gehad met aardbevingsschade ervaren meer psychische klachten dan hun leeftijdsgenoten zonder schade. Niet alleen voelen zij zich minder gezond, ook kampen ze vaker met slaapproblemen, angst, piekeren en concentratieverlies. Dat blijkt uit een woensdag gepubliceerd rapport van het Nivel en de Rijksuniversiteit Groningen.

Voor het eerst zijn er nu harde cijfers die deze impact in kaart brengen. Het onderzoek is gebaseerd op de landelijke Gezondheidsmonitor Jeugd, een grootschalige enquête onder middelbare scholieren. De Groningse GGD voegde daar eigen vragen aan toe over gaswinning en de gevolgen daarvan. Het resultaat: jongeren met schade aan hun woning scoren gemiddeld lager op zowel mentale als fysieke gezondheid.

Niet de beving, maar de nasleep schaadt

Opvallend is dat het vooral de jongeren zijn die directe schade aan hun woning meemaakten, die negatieve effecten rapporteren. Wie wel een aardbeving heeft meegemaakt, maar geen schade ondervond, blijkt nauwelijks af te wijken in gezondheid van andere jongeren.

Volgens de onderzoekers ligt de oorzaak niet zozeer in de bevingen zelf, maar in de langdurige afhandeling en stress die schade met zich meebrengt. Die stress beperkt zich bovendien niet tot de jongeren: ook de spanning die ouders ervaren rondom schade en herstel lijkt door te werken op hun kinderen.

Gezondheidscijfers verslechteren pas recent

Wat ook in het oog springt: het negatieve verband tussen schade en gezondheid werd pas in 2023 duidelijk zichtbaar. In 2019 was er nog geen sprake van een slechtere gezondheid onder jongeren met schade. Sterker nog, toen scoorden jongeren die een beving hadden meegemaakt maar geen schade hadden, juist iets beter op hun mentale gezondheid.

De verklaring daarvoor is niet eenduidig. Mogelijk speelt toeval een rol, of ligt de oorzaak in de bredere daling van het mentale welzijn onder jongeren in Nederland. De nasleep van de coronapandemie kan hier ook invloed op hebben gehad.

Schade raakt meer jongeren dan gedacht

De groep jongeren die schade heeft ervaren, is aanzienlijk. In 2019 betrof het al bijna een kwart van de ondervraagde scholieren. In 2023 was dat opgelopen tot ruim een derde. Dat komt overeen met de enorme hoeveelheid schademeldingen: inmiddels zijn er bij het Instituut Mijnbouwschade Groningen meer meldingen binnengekomen dan het aantal woningen in het getroffen gebied.

De onderzoekers benadrukken dat jongeren in Groningen gemiddeld nog steeds in een redelijke gezondheid verkeren. Maar het feit dat aardbevingsschade nu aantoonbaar samenhangt met verminderde mentale gezondheid, is een belangrijke constatering. Het laat zien dat fysieke schade aan een huis ook emotionele schade kan veroorzaken – zeker bij jongeren.

Bron: nrc.nl