Architectuur met lef ontbreekt bij nieuwe woningbouw

Architectuur als bron van geborgenheid en verbeelding

Wat een kind met een dekentje doet, lijkt op het eerste gezicht misschien eenvoudig, maar het is pure architectuur in zijn meest intuïtieve vorm. Een tent, een huis, een veilige plek – allemaal ontsproten aan fantasie. En precies dat, stelt auteur Bertine van Brakel, missen we in veel van onze huidige woningbouw: verbeeldingskracht, menselijkheid en een vleugje verwondering.

De kracht van architectuur zit niet alleen in beton, glas en staal, maar ook in de emotionele waarde die een gebouw toevoegt aan het leven van bewoners. Goede architectuur biedt geborgenheid én ruimte om te dromen.

Van woonschaarste naar woningcrisis

De wooncrisis van vandaag kent parallellen met die van vroeger. Maar waar naoorlogse tekorten nog voortkwamen uit fysieke schaarste, is het probleem nu vooral beleidsmatig. In plaats van te bouwen op basis van visie en verantwoordelijkheid, lijkt de overheid zich te verschuilen achter een markt die het ‘allemaal maar moet oplossen’.

Gelukkig is er nog beweging. Bouwend Nederland roept om duidelijkheid in het stikstofdossier, vastgoedpartijen nemen hun rol in verduurzaming serieus en bedrijven als ASML denken actief mee over woonwijken. Maar zolang de overheid de regie laat liggen, blijft er iets fundamenteels ontbreken.

Gemiste kans voor architectonische kwaliteit

Waar vroeger architectuur werd ingezet als nationaal visitekaartje – denk aan ambassadegebouwen van toparchitecten – lijkt die ambitie grotendeels verdwenen. Wat resteert zijn wijken vol fantasieloze woningen, waarvan de kabouterdaken en repeterende vormen eerder doen denken aan goedkope massaproductie dan aan doordachte woonomgevingen.

Een wijk zonder identiteit laat bewoners koud. Letterlijk én figuurlijk. Daartegenover staat het succes van projecten als Valley op de Zuidas of de Spaarndammerbuurt in Amsterdam – iconische gebouwen die zowel esthetisch als sociaal iets toevoegen.

Terug naar bouwen met karakter en cultuur

De boodschap is duidelijk: Nederland moet niet alleen meer bouwen, maar ook beter. Niet alles hoeft een pronkstuk van Rem Koolhaas te zijn, maar een basaal gevoel van trots op de woonomgeving zou al veel oplossen.

Een voorbeeld: het provinciehuis van Noord-Brabant in Den Bosch, ontworpen door Huig Maaskant. Een gebouw dat klopt in alle opzichten. Het vormt niet alleen een prettige werkomgeving, maar versterkt ook de beleving van kunst, zoals bij de tentoonstelling van Magdalena Abakanowicz.

Kunst, zo benadrukt Van Brakel, doet iets met mensen. Het tilt ons uit de dagelijkse sleur, biedt perspectief, troost en inspiratie. Precies dat zouden woonwijken ook moeten doen.

Woningbouw met visie als tegenwicht voor alledaagsheid

Architectuur is meer dan het vullen van een bouwblok met woningen. Het is een kans om de samenleving letterlijk vorm te geven. En dat kan alleen als er weer ruimte komt voor kwaliteit, creativiteit en lef in het ruimtelijk beleid.

Zoals dichter Willem Elsschot al schreef: ‘Wie eenmaal een drang naar het schone heeft gekend, zal nooit tot alledaagsheid vervallen.’ De oproep van Van Brakel is dan ook geen nostalgisch pleidooi, maar een actueel signaal: bouwen zonder schoonheid is bouwen zonder toekomst.

Bron: fd.nl