Warmtenet moet voordeliger worden dan aardgas

Warmtetransitie vraagt om eerlijkere kostenverdeling

In steeds meer wijken wordt het warmtenet gezien als de beste manier om woningen van het aardgas af te krijgen. Toch haken veel bewoners af zodra ze het kostenplaatje onder ogen krijgen. Terwijl een warmtenet maatschappelijk vaak goedkoper is dan individuele oplossingen, voelt het voor de gebruiker zelf juist duurder.

Dat komt omdat de kosten van het warmtenet alleen worden gedragen door de aangesloten huishoudens. Voor gas en stroom worden de infrastructuurkosten wél collectief verdeeld over miljoenen gebruikers. Bij warmte ontbreekt deze solidariteit, terwijl warmtenetten het elektriciteitsnet ontlasten en ons minder afhankelijk maken van buitenlandse gasleveranciers.

Weeffout in energienetwerken belemmert verduurzaming

Er zit een fundamentele scheefgroei in het systeem: warmtegebruikers dragen wél bij aan het bredere energiesysteem, maar profiteren niet van de gedeelde lasten. Ze betalen volledig zelf voor aanleg en gebruik, terwijl hun overstap van gas naar warmte juist positieve effecten heeft voor het hele netwerk.

Die situatie remt de warmtetransitie. Zeker als bewoners zich afvragen of ze er financieel wel op vooruitgaan, komt draagvlak onder druk te staan.

Ruimte voor investeringen is cruciaal

Netbeheerders moeten bovendien eerder mogen investeren in nieuwe infrastructuur. Tot voor kort mochten zij dat alleen doen als er voldoende afnemers waren, wat leidde tot netcongestie. Door vooruit te investeren in warmte- en elektriciteitsnetten kunnen we die problemen in de toekomst voorkomen.

Ook het bestaande gasnet, dat op termijn verdwijnt, blijft voorlopig in stand. Dat betekent dat de kosten worden verdeeld over een steeds kleinere groep gebruikers, wat de energietransitie nog moeilijker maakt.

Warmte goedkoper dan gas? Alleen als we het samen doen

De enige duurzame oplossing is een collectieve kostenverdeling voor álle energie-infrastructuur: gas, elektriciteit én warmte. Daarmee ontstaat een gelijk speelveld, waarbij iedere gebruiker bijdraagt aan de toekomstbestendigheid van het systeem.

Totdat de regelgeving zover is, pleiten de auteurs voor een krachtige, gebundelde subsidieregeling. De bestaande subsidies zijn nu te versnipperd. Door ze te combineren én de maatschappelijke voordelen mee te wegen, kunnen projecten met een onrendabele top toch doorgang vinden en worden warmtenetten financieel aantrekkelijker voor bewoners.

Politieke moed nodig voor eerlijke warmtetransitie

Een echte systeemverandering is complex en politiek gevoelig. Europese en nationale wetgeving zijn hier nog niet op ingericht. Maar een pragmatische tussenoplossing, zoals een centrale subsidieregeling, kan op korte termijn al veel betekenen.

Socialisering van kosten is daarbij essentieel. Alleen zo wordt collectieve warmte écht goedkoper dan gas – en komt de warmtetransitie eindelijk op stoom.

Bron: fd.nl