Hypotheekrenteaftrek weer heet hangijzer in woondebat

Campagneretoriek heropent oude belastingdebatten

Alsof de tijd dertien jaar heeft stilgestaan, herintroduceert VVD-leider Dilan Yesilgöz het ‘H-woord’ in de politieke campagne: de hypotheekrenteaftrek. Tijdens een optreden bij WNL op Zondag verklaarde ze dat haar partij niet zal regeren met wie aan de aftrek wil morrelen. Daarmee grijpt de partij terug naar een tijd waarin de aftrek heilig was, terwijl de woningmarkt intussen fors is veranderd.

Andere partijen, waaronder CDA, D66, GroenLinks-PvdA en ChristenUnie, lijken juist een draai te maken. Waar voorheen ook zij terughoudend waren, pleiten ze nu voor het afbouwen van de aftrek. Die 11 miljard euro per jaar aan misgelopen belastinginkomsten zou namelijk een stuk efficiënter besteed kunnen worden dan als aankoopsubsidie voor vooral de hogere inkomens.

Hypotheekrenteaftrek is niet het grootste probleem

De hypotheekrenteaftrek mag dan marktverstorend zijn, het is zeker niet dé oorzaak van de wooncrisis. Een schrijnend woningtekort, complexe regelgeving en het fiscaal uitzonderen van de woning als vermogensbestanddeel spelen minstens zo’n grote rol in de prijsopdrijving.

Toch zorgt de aftrek voor ongelijkheid: huiseigenaren zijn gemiddeld 16 procent van hun inkomen kwijt aan wonen, terwijl huurders daar een kwart van hun inkomen voor neertellen. Dat verschil schuurt, zeker als het kabinet ondertussen zegt te streven naar betaalbaarheid voor iedereen.

Afschaffen kan, mits geleidelijk en doordacht

Economisch gezien is een geleidelijke afbouw van de hypotheekrenteaftrek een logische keuze. Door dit over tien tot vijftien jaar uit te smeren, kunnen negatieve effecten – zoals hogere maandlasten – worden verzacht door stijgende lonen of lagere lasten op andere vlakken.

Opvallend is dat de VVD eerder wel instemde met een stapsgewijze verlaging van de aftrek voor hogere inkomens. Die stap leidde destijds niet tot een daling van de huizenprijzen, wat de angst voor marktverstoring enigszins relativeert.

Stenen vermogens en fiscale herziening

Naast de hypotheekrenteaftrek zijn er meer fiscale ingrepen denkbaar die kunnen bijdragen aan een eerlijker woningmarkt. Denk aan het verhogen van het eigenwoningforfait of het overhevelen van het eigen huis van box 1 naar box 3, waardoor het vermogen fiscaal zwaarder meeweegt.

De opbrengsten daarvan zouden direct kunnen worden ingezet om gemeenten en projectontwikkelaars te ondersteunen bij het versnellen van woningbouw. Daarmee sla je twee vliegen in één klap: structurele hervorming én meer aanbod.

Wegkijken helpt de woningmarkt niet vooruit

Uiteindelijk draait alles om politieke wil. Verkiezingen zijn verleidelijk momenten om lastige keuzes vooruit te schuiven. Maar de woningmarkt vraagt nu om lef. Wie serieuze stappen wil zetten richting een eerlijker, betaalbaarder en functionerend systeem, moet af van heilige huisjes. Geen enkele maatregel zou bij voorbaat uitgesloten mogen worden – ook de hypotheekrenteaftrek niet.

Bron: nrc.nl