Digitalisering bouw versnelt met BIM, AI en digital twin

Digitalisering wordt structureel onderdeel van het bouwproces

De digitalisering van de bouw is niet langer een gadgetfase van tablets op de bouwplaats of apps voor werkbonnen. Steeds meer bedrijven – van VolkerWessels tot Friso Bouwgroep – maken de stap naar structurele integratie van digitale technieken in álle fasen van het bouwproces.

Uit jaarverslagen van meer dan vijftig bouw- en infrabedrijven blijkt dat digitale tools inmiddels verweven zijn met de kernactiviteiten van grote bedrijven. Denk aan realtime dashboards, volledig geautomatiseerde werkvoorbereiding of zelfs een virtuele fabriek zoals bij Dura Vermeer. Hier draait digitalisering niet alleen om efficiëntie, maar ook om voorspelbaarheid, faalkostenreductie en verduurzaming.

Strategische digitalisering bij de grote bouwers

Voor grote spelers zoals TBI, BAM en Heijmans is digitalisering geen los project, maar een strategische pijler. Bij BAM wordt bijvoorbeeld gewerkt met virtuele modellen waarin het bouwproces vooraf wordt getest. Dat voorkomt vertragingen en kostbare correcties achteraf.

Heijmans koppelt alle ontwerp-, bouw- en onderhoudsprocessen aan één digitaal platform. En VolkerWessels verbindt digitalisering direct aan duurzaamheidsdoelen als circulair bouwen en emissievrij werken. Door processen te standaardiseren en industrialiseren via digitalisering, wordt zowel materiaal- als energiegebruik gereduceerd.

Kleinere bouwers zoeken praktische digitale oplossingen

Bij kleinere en middelgrote bedrijven ligt de focus vaker op digitale tools die directe problemen oplossen. Geen eigen innovatiehub of R&D-team, maar bijvoorbeeld een nieuw ERP-systeem, digitale werkbonnen of BIM waar het echt waarde toevoegt.

Bedrijven als Friso Bouwgroep gebruiken digitalisering bijvoorbeeld om materiaalstromen en energieverbruik inzichtelijk te maken – cruciaal voor circulaire keuzes. De aanpak is vaak pragmatisch en doelgericht, passend bij de schaal van de organisatie.

Digital twin technologie wint terrein in infrastructuur

In de infrasector wordt digitalisering op een andere manier ingezet. Hier draait het minder om het ontwerp- en realisatieproces, en meer om het beheren van assets zoals bruggen, sluizen en wegen.

Met behulp van een digital twin – een digitale kopie van een fysiek object – monitoren bedrijven als Strukton, Van Oord en Heijmans in real time de staat van infrastructuur. Sensoren, drones en zelfs satellietbeelden voeden deze modellen. Hierdoor wordt predictive maintenance mogelijk: onderhoud wanneer het nodig is, niet wanneer het in de planning staat.

AI in de bouw: veel potentie, nog weinig praktijk

De inzet van kunstmatige intelligentie in de bouw staat nog in de kinderschoenen. AI wordt momenteel vooral gebruikt voor planningsoptimalisatie, foutcontrole in bouwtekeningen en – in beperkte mate – voor kwaliteitscontrole op de bouwplaats.

ChatGPT en vergelijkbare tools worden al wel gebruikt als digitale assistent, maar een brede toepassing van AI blijft vooralsnog uit. Toch wordt verwacht dat deze technologie, net als digital twin, een steeds belangrijkere rol gaat spelen in de toekomst van de bouw.

Cybersecurity als voorwaarde voor digitale groei

Meer digitalisering betekent ook een grotere kwetsbaarheid. Grote bouwers nemen cybersecurity inmiddels serieus en integreren het in hun risicobeheersing. BAM en TBI stellen bijvoorbeeld eisen aan onderaannemers en partners op het gebied van informatiebeveiliging.

Kleinere bedrijven lopen hier vaker achter, doordat zij vaak geen eigen IT-afdeling hebben. Daarmee zijn ze kwetsbaarder voor digitale dreigingen zoals datalekken of cyberaanvallen.

Menselijke factor blijft cruciaal in digitale transformatie

De digitale transformatie in de bouw vraagt ook om een culturele omslag. Datagedreven werken betekent dat medewerkers meer autonomie krijgen, processen transparanter worden en samenwerking centraal staat.

Bedrijven investeren daarom stevig in het opleiden en omscholen van personeel. Interne academies, e-learningmodules en certificeringstrajecten helpen medewerkers om niet alleen met nieuwe tools te werken, maar ook om ze te begrijpen en optimaal toe te passen.

Bron: cobouw.nl