Bouwambitie Novex-locaties onder druk door traag tempo

Novex-locaties blijven achter op planning voor woningbouw

Er zouden bijna 290.000 woningen verrijzen op zeventien grote woningbouwlocaties in Nederland. Deze zogenoemde Novex-gebieden vormen de ruggengraat van de politieke belofte om jaarlijks 100.000 nieuwe woningen te realiseren. Maar uit cijfers van gemeenten blijkt dat die ambitie nog ver buiten bereik ligt.

Tot eind 2024 is slechts een kwart van de geplande woningen gebouwd, in aanbouw of vergund. En daarmee komt de deadline van 2030 – het jaar waarin alle woningen minimaal in aanbouw zouden moeten zijn – al snel in zicht.

Veel inzet, maar weinig zicht op resultaat

De overheid pompte bijna €5 miljard in deze gebieden, bedoeld om de woningbouwprojecten aan te jagen en nieuwe wijken bereikbaar te maken. Maar de uitkomsten vallen tegen. Consultant Tim van der Zaan noemt de doelstellingen inmiddels ‘te ambitieus’. Ondanks de goede bedoelingen van het Rijk en gemeenten blijft de werkelijke voortgang achter.

Hoogleraar Peter Boelhouwer ziet het als bevestiging van wat al langer speelt: bouwen binnen bestaande steden – waar 70% van deze projecten gepland is – is enorm complex. Ruimtelijke beperkingen, infrastructuur, regels en overleg met grondeigenaren maken het tot een traag proces.

Oplopende vertraging bij woningbouwprojecten

Van de 288.000 geplande woningen zijn er eind 2024 slechts 17.200 gerealiseerd. De bouw van nog eens 42.500 woningen is gestart, en er zijn vergunningen voor bijna 20.000 woningen verstrekt. De gemeente Amsterdam houdt daarbij alleen het moment van start bouw bij – niet of een woning daadwerkelijk is opgeleverd – wat de cijfers mogelijk rooskleuriger doet lijken dan ze zijn.

Ook volgens het ministerie van Volkshuisvesting vallen de cijfers lager uit dan gehoopt. Toch blijft demissionair minister Mona Keijzer bij de oorspronkelijke ambitie. Juist nu zou het verlagen van de doelstelling volgens haar ‘zeer nadelig’ zijn voor woningzoekenden. Ondertussen geven steeds meer gemeenten aan dat zij moeite hebben om de afspraken na te komen.

Belemmeringen stapelen zich op in woningbouwplannen

De redenen voor het achterblijvende bouwtempo zijn inmiddels bekend, maar nog lang niet opgelost. Hoge eisen voor betaalbaarheid, dure infrastructuurinvesteringen, vertragingen door bezwaarprocedures en het overvolle elektriciteitsnet vormen flinke obstakels.

Daarnaast verlopen onderhandelingen tussen gemeenten en ontwikkelaars vaak stroef. Ook speelt een tekort aan ambtenaren die deze complexe bouwtrajecten moeten begeleiden. En zonder voldoende uitvoeringskracht komt zelfs de best gefinancierde bouwambitie nauwelijks van de grond.

‘Doorbraaklocaties’ krijgen voorlopig vooral symbolische waarde

Om de vaart erin te krijgen, kondigde Keijzer in juni 24 ‘doorbraaklocaties’ aan – woningbouwprojecten die extra aandacht krijgen omdat ze als kansrijk worden gezien. Wat die aanduiding precies betekent, is onduidelijk. Wethouders hopen op extra financiële steun, maar tot nu toe zijn er geen harde toezeggingen gedaan.

Volgens Boelhouwer is de maatregel vooral symbolisch en bedoeld voor de bühne tijdens de Woontop. Het label ‘doorbraak’ komt voorlopig zonder concrete middelen. Gemeenten en het Rijk werken nu aan zogenaamde ‘doorbraakagenda’s’ met afspraken over versnelde bouw, maar de praktijk blijft weerbarstig.

Bron: fd.nl