Vestia-affaire blijft pijnpunt voor corporaties

Hoe het grootste woningfonds in de problemen kwam

Het begon met een telefoontje: “Weet je dat Vestia op twee miljard verlies staat door derivatenspeculatie?” Die zin bleek de opmaat naar een van de grootste financiële schandalen in de volkshuisvesting. Vestia, ooit dé voorbeeldcorporatie van Nederland, kwam in 2012 in een vrije val terecht na risicovolle speculatie met rente-derivaten.

De financieel directeur werkte samen met een tussenpersoon die miljoenen opstreek aan provisie en smeergeld. Toen de rente kelderde, moest Vestia gigantische bedragen bijstorten — iets waar geen rekening mee was gehouden. De schade: miljarden.

En dat bleef niet bij Vestia alleen.

Gevolgen voor de hele corporatiesector

Doordat corporaties via een solidariteitsstelsel garant staan voor elkaar, werden ook andere woningcorporaties meegesleurd. Banken kochten de derivaten af, maar een deel van de kosten — zo’n €674 miljoen — werd overgeheveld naar andere partijen in de sector.

Huurders voelden het effect via hogere huren, uitgesteld onderhoud en geschrapte nieuwbouwplannen. En hoewel Vestia zelf €1,4 miljard betaalde, bleef de sector jarenlang achtervolgd door het financiële gat en de reputatieschade.

Jaren later nog voelbaar

Tien jaar na dato was Vestia nog niet van de gevolgen verlost. Pogingen om geld terug te krijgen van banken zoals Deutsche Bank en Nomura leverden miljoenen op, maar de rentelasten bleven onhoudbaar. In 2023 werd Vestia uiteindelijk opgesplitst in drie regio’s, waarmee formeel een einde kwam aan de corporatie.

Met die opsplitsing verdwijnt ook de jaarlijkse rentelast van €28 miljoen, maar het laat zien hoe diep de klap zat — en hoe lang de nasleep duurde.

Structureel wantrouwen richting corporaties

De affaire leidde tot wetswijzigingen, strengere regels voor derivaten en een parlementaire enquête. Maar misschien wel het grootste effect is dat het vertrouwen in de corporatiesector blijvend is geschaad. Het beeld van graaiende bestuurders — versterkt door iconische misstappen zoals de Maserati van Rochdale-topman Möllenkamp — heeft diepe sporen nagelaten.

Volgens experts is de sector nu professioneler en transparanter, maar het negatieve imago blijft hardnekkig. Nieuwe bestuurders beginnen steevast met een achterstand in vertrouwen.

Een les in bescheidenheid

Het politieke sentiment verschoof na het schandaal. Corporaties moesten weer terug naar hun kerntaak: sociale volkshuisvesting. Geen commerciële avonturen, maar bouwen, beheren en betaalbaar houden.

De Vestia-affaire staat daarmee symbool voor wat er misgaat als publieke organisaties zich als marktpartij gedragen, zonder de bijbehorende expertise of discipline.

Bron: fd.nl